Ektopasożyty bydła i trzody chlewnej
Świerzb świń
Równie istotnym patogenem pasożytniczym dla świń jest świerzbowiec drążący świński Sarcoptes scabiei var. suis. Jest on czynnikiem etiologicznym choroby skóry określanej jako świerzb świń – sarkoptoza (łac. sacoptosis). Samice tych roztoczy mają około 0,5 mm długości. Pasożytują w głębokich warstwach naskórka, gdzie drążą korytarze i w nich zapłodnione samice składają jaja. Po 2-5 dniach wykluwają się z nich larwy, przekształcające się w nimfy. Cykl rozwojowy trwa około 3 tygodni. Do zarażenia dochodzi przez kontakt bezpośredni ze zwierzętami opadniętymi świerzbowcami. Źródłem inwazji, oprócz zwierząt wprowadzonych z zewnątrz do stada, mogą być też osobniki wewnątrz populacji będące bezobjawowymi nosicielami roztoczy. Ważnym źródłem inwazji jest często knur ze względu na kontakt z wieloma samicami.
Z kolei zarażone lochy są źródłem inwazji dla ssących, kilkudniowych prosiąt. Pasożyty mogą przeżyć poza żywicielem do 10 dni. Rozmieszczenie świerzbowców na powierzchni ciała świń nie jest równomierne. Najwięcej pasożytów stwierdzamy na skórze zewnętrznego przewodu słuchowego i małżowiny usznej. Następnie świerzbowce intensywnie się namnażają, a populacja ulega zwiększaniu do momentu pojawienia oraz nasilenia odpowiedzi immunologicznej. W następstwie działania mediatorów i innych związków uwalnianych w odpowiedzi komórkowej oraz stanów nadwrażliwości, ma miejsce ograniczanie rozprzestrzeniania się świerzbowców i zmniejszanie ich liczby.
U części zwierząt prowadzi to do całkowitej eliminacji pasożytów, a u innych doprowadza do bezobjawowego nosicielstwa. Działanie mechaniczne świerzbowców prowadzi do drażnienia skóry przez przemieszczające się osobniki, uszkodzenia naskórka podczas drążenia korytarzy i uszkodzenia skóry w wyniku odżywiania się komórkami i płynami tkankowymi. Ważnym oddziaływaniem patogennych świerzbowców jest reakcja immunologiczna żywiciela na obecność pasożytów. Antygenowe działanie ich śliny oraz innych wydzielin i wydalin indukuje powstanie odpowiedzi immunologicznej żywiciela, która przebiega w kilku fazach, z dominacją nadwrażliwości typu późnego lub wczesnego. Opisane zmiany na skórze ułatwiają pojawienie się zakażeń wtórnych.
Początkowo choroba objawia się lekkim stanem zapalnym skóry i dość silnym świądem. Pierwsze wykwity spostrzega się na skórze głowy w okolicy oczu i uszu oraz na wewnętrznej stronie ud (tworzą się guzki, pęcherzyki i krosty). Proces chorobowy rozszerza się stopniowo na dalsze części skóry, pojawia się wysięk i tworzą się strupy. Skóra coraz bardziej grubieje, staje się mniej elastyczna i stopniowo zaczyna wypadać szczecina. W wyniku ocierania się (czochrania) mogą powstawać otarcia i skaleczenia oraz wtórne zakażenia bakteryjne i grzybicze. Wraz z fragmentami naskórka pozostałego na ścianach i kojcach, pozostają żywe świerzbowce, które mogą zarażać inne zwierzęta. Intensywna inwazja przewodów słuchowych może sugerować objawy podobne do nerwowych, np. potrząsanie głową.
Rozpoznanie
Świąd oraz charakterystyczne zmiany na skórze najczęściej sugerują świerzb. Potwierdzeniem tak postawionej diagnozy jest stwierdzenie świerzbowców w zeskrobinie skóry pobranej z granicy miejsc zdrowych i chorobowo zmienionych, najczęściej z wewnętrznej powierzchni małżowiny usznej z obszaru około 2,5 cm2. Zeskrobiny pobiera się minimum od 10% pogłowia loch, nie zapominając o knurach. Od młodych świń należy pobrać próbki od 3 do 10 zwierząt z kojca, a ogólna liczba pobranych zeskrobin powinna objąć minimum 10% obsady kojca. Zaleca się zachować dużą ostrożność przy pobieraniu zeskrobin od loch w ostatnim tygodniu ciąży, ponieważ ta czynność może być dla nich dużym stresem. W przypadku niestwierdzenia świerzbowców w zeskrobinach, należy drugie badanie wykonać po 2-4 tygodniach.
Leczenie
Zabieg należy wykonać u wszystkich zwierząt. Zaleca się stosować jednorazowo, podskórnie lub w postaci premiksów makrocykliczne laktony (iwermektynę, doramektynę i moksydektynę). Przy stosowaniu preparatów z innych grup chemicznych (np. amitraza), konieczne jest powtórzenie zabiegów po 7-14 dniach. Skuteczność kuracji podnosi przeprowadzenie jednoczesnej dezakaryzacji chlewni po uprzednim usunięciu ściółki. W zapobieganiu musimy przestrzegać zasady, aby nowo zakupione zwierzęta przed wprowadzeniem do chlewni poddać 2-3 tygodniowej kwarantannie. Także podawanie preparatów eliminujących roztocze na 14 dni przed porodem ogranicza ryzyko zarażenia osesków, a tym samym występowanie świerzbowców w chlewni.
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2643 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Weterynaria w Terenie – wydanie nr 2/2024 już dostępne!
W oddanym w ręce Czytelników numerze znajdziecie Państwo większość artykułów poświęconych bydłu, ale zawiera on także treści dotyczące świń i koni. Tematem sezonu niniejszego numeru „Weterynarii w Terenie” jest praca zbiorowa przedstawicieli Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu przedstawiająca różne oblicza mastitis u krów mlecznych. Rosnąca antybiotykooporność mikroorganizmów wymusza nowe […]
Posocznica cieląt wywołana przez E. coli. Kolisepticemia
Zapobieganie W przypadku zachorowań na kolisepticemię należy brać pod uwagę przede wszystkim dwa czynniki: niski poziom immunoglobulin w surowicy krwi oraz system odchowu cieląt sprzyjający zakażeniom patogennymi szczepami E. coli (14, 17, 18). Wiele czynników ma wpływ na transfer immunoglobulin siarowych. Jednak najważniejszą rolę odgrywają czas, w jakim zostanie podana siara po urodzeniu, oraz ilość […]
Niezakaźne przyczyny chorób kończyn u świń
Problem kulawizn u loch Kulawizny u loch są, tuż po problemach w rozrodzie, najważniejszą przyczyną brakowań loch z dalszej hodowli. Najwięcej przypadków obserwuje się w okresie od odsadzenia do momentu porodu. Bardzo często schorzenia kończyn są rejestrowane u pierwiastek lub u loch po drugim porodzie, a więc w okresie, kiedy wchodzą one w najbardziej wydajny […]
Grypa koni – najnowsze doniesienia w zakresie profilaktyki
Piśmiennictwo AAEP Equine Influenza Guidelines, 2017. DOI: https://aaep.org/guidelines/vaccination-guidelines/risk-based-vaccination-guidelines/equine-influenza). Daly J.M., Murcia P.R.: Strategic implementation of vaccines for control of equine influenza. „Equine Vet Journal”, 2018, 50 (2), 153-154. Gamoh K., Nakamura S.: Update of inactivated equine influenza vaccine strain in Japan. „J Vet Med Sci.”, 2017, 79 (3), 649-653. Paillot R.: A Systematic Review of […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]