Gorączka Q – wyzwanie diagnostyczne

Gorączka Q, mimo że obecna w naszych stadach od dawna, ciągle jest wyzwaniem diagnostycznym. W stadach bydła mlecznego często ma subkliniczny przebieg, nie wywołuje spektakularnych objawów, w odróżnieniu od małych przeżuwaczy, gdzie jednorazowo może dochodzić do utraty nawet 90% ciąż.
Symptomy gorączki Q u krów są związane głównie z zaburzeniami rozrodu. Szeroko rozumiana niepłodność oraz zwiększona liczba poronień w stadzie są objawami, za którymi może się kryć infekcja C. burnetti. Standardem w naszej pracy powinno być każdorazowo dociekanie przyczyny poronienia, oczywiście nie zawsze jest możliwe znalezienie wyjaśnienia dla konkretnego przypadku. Jednak zawsze w badaniach krów po poronieniu musimy uwzględniać gorączkę Q. Z powodu niespecyficznych i słabo wyrażonych objawów jedynie badania laboratoryjne mogą potwierdzić lub wykluczyć zakażenie tą jednostką chorobową.
W diagnostyce gorączki Q możemy wykorzystać dwa rodzaje badań: serologię oraz PCR, badania mikrobiologiczne, pomimo tego, że mamy do czynienia z bakterią, nie są wykorzystywane. Najpewniejszą metodą potwierdzenia infekcji gorączki Q jest bezpośrednie znalezienie C. burnetti w badanym materiale. Niestety z powodu uwarunkowań prawno-administracyjnych badania obecności antygenu techniką PCR w Polsce są sporadycznie wykorzystywane. W krajach takich jak np. Włochy, gdzie potwierdzenie obecności antygenu C. burnetti w wymazie z szyjki macicy nie niesie za sobą konsekwencji administracyjnych, badania te są znacznie częściej wykorzystywane. Stosując badania serologiczne mleka zbiorczego oraz surowicy odpowiednio wyselekcjonowanych krów (co jest w tym przypadku kluczowe), również możemy potwierdzić lub wykluczyć obecność gorączki Q w stadzie. Podstawowe znaczenie przy wyborze zwierząt do badania serologicznego ma czas, jaki upłynął od poronienia (od 15 do 90 dni), gwarantujący możliwość wystąpienia wysokiego poziomu przeciwciał.
Doskonałym rozwiązaniem w przypadku krów świeżo po poronieniu jest pobranie i porównanie par surowic w odstępie 3 tygodni. Pomocnym narzędziem może być prezentowany algorytm diagnostyczny.
Badanie serologiczne mleka zbiorczego (tankowego) stało się w ostatnim czasie bardzo popularne, nie tylko w kontekście gorączki Q, ale również innych chorób, takich jak BVD, IBR oraz inwazji pasożytniczych. Pojedyncza próbka mleka tankowego to praktycznie próbka idealna: łatwa do pobrania, dająca obraz całego stada. Pozytywny wynik takiego badania w kierunku gorączki Q potwierdza, że zwierzęta miały kontakt z C. burnetti. Każdy taki przypadek wymaga dokładnej analizy w celu wprowadzenia odpowiedniego protokołu działania. Pamiętajmy, gorączka Q to groźna zoonoza, niebezpieczna nie tylko dla nas samych, ale również dla naszych bliskich, a właśnie lekarze weterynarii, hodowcy bydła i pracownicy ferm to grupy szczególnie narażone na zakażenie.
Wiemy już, że droga pokarmowa zakażenia jest praktycznie wykluczona. Do infekcji dochodzi poprzez inhalację i tutaj chciałbym zwrócić uwagę na higienę na hali udojowej. Wiemy, że C. burnetti jest wydalana również z mlekiem, często pierwsze strugi mleka zdajane są bezpośrednio na podłogę hali udojowej, a następnie zmywane wodą pod ciśnieniem. W ten sposób tworzymy bardzo niebezpieczny aerozol mogący być, w przypadku krążenia gorączki Q w stadzie, źródłem zakażenia dla ludzi. W oborach o potwierdzonym zakażeniu C. burnetti koniecznie trzeba zwrócić na to uwagę.
Oczywiście głównym rezerwuarem zarazka są poronione płody, wody płodowe i łożysko. Higiena porodu oraz niszczenie jego pozostałości (utylizacja popłodu) mają kluczowe znaczenie. Procedury niemedyczne związane z bioasekuracją, utylizowaniem poronionych płodów, łożysk są jednym z dwóch filarów skutecznej walki z gorączką Q, drugim filarem jest profilaktyka, regularne szczepienie całego stada.
Prawidłowo przeprowadzona diagnostyka jest jak zawsze kluczem do rozwiązania problemu.
Komentarze
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2380 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie

Problemy jelitowe #wterenie tematem września!
Problemy jelitowe mogą dotyczyć zarówno trzody chlewnej, jak i bydła, i są jednym z ważnych aspektów opieki nad tymi zwierzętami w gospodarstwach hodowlanych. Poniżej przedstawię kilka potencjalnych problemów jelitowych oraz ogólnych kroków, które można podjąć w celu ich zapobiegania i leczenia. Problemy jelitowe u trzody chlewnej i bydła mogą obejmować: Biegunki: Mogą mieć różne przyczyny, […]

Kiedy warto odstąpić od zabiegu inseminacji jałówek i krów?
Streszczenie Sztuczna inseminacja jest jedną z najpopularniejszych biotechnik stosowanych w rozrodzie bydła. Na przestrzeni lat obserwuje się spadek skuteczności zabiegu, co warunkowane jest wieloma czynnikami, związanymi zarówno z wykonywaniem samej procedury, jak i dobrostanem oraz zdrowiem krów. Niniejsza publikacja ma na celu przedstawienie najczęstszych wątpliwości, pojawiających się podczas inseminacji oraz wskazanie narzędzi diagnostycznych, pomocnych w […]

Zakażenia Lawsonia intracellularis – zagrożeniem dla efektywności tuczu świń
Streszczenie Powszechne występowanie zakażeń świń bakteriami L. intracellularis w Polsce, jak i na świecie wymusza na hodowcach i lekarzach weterynarii opiekującymi się stadami świń pilną konieczność „zmierzenia się z problemem”. Choroba wywołana przez wspominany patogen – adenomatoza jelitowa – jest chorobą rosnących świń i dotyczy głównie fazy tuczu. Jej wystąpienie w stadzie nie powoduje, nawet […]

Grzybicze zapalenia macicy u klaczy
Streszczenie Grzybicze zapalenia macicy pomimo rzadkiego występowania stanowią poważny czynnik etiologiczny niepłodności klaczy. Metody diagnostyczne stosowane do wykrycia tego rodzaju zapalenia nie należą do skomplikowanych i są powszechnie dostępne (m.in. badanie cytologiczne, mykologiczne). Natomiast największą trudnością jaką napotykają lekarze weterynarii, jest skuteczne leczenie tej jednostki chorobowe (m.in. poprzez ograniczoną ilość dostępnych preparatów, złożoność i długotrwałość [&h...

Zapalenie wymienia wywoływane przez Streptococcus uberis: trudna walka
Kontrola zapalenia wymienia, pomimo wieloletnich badań naukowych i poprawy skuteczności leczenia, ma dla producentów mleka wciąż duże znaczenie w kontekście potencjalnych strat ekonomicznych (4, 6). Ponadto kliniczna bądź podkliniczna reakcja zapalna powiązana z mastitis skutkuje ciężkim dyskomfortem i dotkliwym bólem, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia poziomu dobrostanu krów mlecznych (7). Poza konsekwencjami związanymi z […]

Prawidłowa diagnostyka – kluczem do sukcesu. Rozmowa z dr. n. wet. Piotrem Matybą
Rozmowa z dr. n. wet. Piotrem Matybą, specjalistą chorób trzody chlewnej z wieloletnim stażem, który w swojej pracy naukowej oraz klinicznej zajmuje się hyopatologią, ze szczególnym naciskiem na choroby zakaźne świń. Jest absolwentem warszawskiej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, w której w 2011 roku obronił doktorat z zakresu nauk weterynaryjnych. Jak Pan wspomniał w artykule, Lawsonia […]

Nowości w ortopedii koni Konferencja w Pawłowicach
2-3 czerwca 2023 roku odbyła się konferencja naukowa poświęcona nowościom w ortopedii koni. Wydarzenie zgromadziło specjalistów z zakresu ortopedii i rehabilitacji związanych z hipiatrią, którzy dzielili się najnowszymi doniesieniami, osiągnięciami oraz swoim doświadczeniem w diagnostyce i leczeniu koni z problemami ortopedycznymi. Nowoczesna ortopedia koni odgrywa kluczową rolę w medycynie weterynaryjnej, przyczyniając się do poprawy zdrowia, […]