lek. wet. Natalia Wojdat-Przybylak przybliża temat nadciśnienia u psów i kotów

Po studiach rozpoczęłam staż zawodowy w przychodni weterynaryjnej “Cztery Łapy” w Łodzi, co dało mi możliwość współpracy z kardiologiem weterynaryjnym – Aleksandrem Korzeniowskim.

W 2020 roku rozpoczęłam europejską specjalizację z kardiologii – ESAVS (European School for Advanced Veterinary Studies – Veterinary Cardiology), a w 2022 roku specjalizację z diagnostyki obrazowej w Lublinie.

Wykonuję badania kardiologiczne u psów i kotów oraz królików, kawii domowych, szynszyli, a także innych drobnych ssaków. Swoich pacjentów przyjmuję w Łodzi.

Po godzinach prowadzę konta na Instagramie i Facebooku, na których dzielę się wiedzą z zakresu weterynarii.

Jakie są najczęstsze przyczyny nadciśnienia tętniczego u psów i kotów?

Nadciśnienie tętnicze to wieloczynnikowy mechanizm, który nie jest w pełni poznany, wpływ na jego rozwinięcie mogą mieć między innymi:

• upośledzenie wydalania sodu
• aktywacja układu RAA (układ renina–angiotensyna–aldosteron)
• zwiększona aktywność układu współczulnego
• angiopatie
• dysfunkcja śródbłonka
• zmniejszona dostępność tlenku azotu
• zwiększona produkcja endoteliny
• niedokrwistość
• niektóre leki (np. NLPZ, gliko- i mineralokortykosteroidy, fenylopropanolamina, leki stymulujące erytropoezę)

Nadciśnienie układowe dzielimy na pierwotne i wtórne. U małych zwierząt najczęściej występuje nadciśnienie wtórne, którego przyczyną mogą być na przykład:

• choroby nerek (cewkowe, kłębuszkowe, naczyniowe)
• choroby endokrynologiczne:
  • nadczynność kory nadnerczy
  • nadczynność tarczycy
  • cukrzyca
• choroby wątroby
• guz chromochłonny
• hiperaldosteronizm
• uszkodzenia wewnątrzczaszkowe
• wysoka zawartość soli w diecie
• nadwaga
• inne

Jak diagnozowane jest nadciśnienie tętnicze u psów i kotów?

Podstawową metodą diagnostyki jest oczywiście wykonanie pełnego badania klinicznego uwzględniającego ocenę kardiologiczną, neurologiczną oraz okulistyczną.

Możliwymi objawami nadciśnienia mogą być:

• ospałość
• drgawki
• apatia
• nagła utrata wzroku
• wylewy w przedniej lub tylnej komorze oka
• encefalopatia nadciśnieniowa
• polidypsja i poliuria

Metody pomiaru ciśnienia krwi:

• nieinwazyjne (pośrednie)
  • Metoda Dopplera
  • Oscylometria
• inwazyjna (bezpośrednia)

Bez względu na to z jakiego urządzenia korzystamy, powinno ono rejestrować skurczowe ciśnienie krwi, a nie jego średnią ilość lub ciśnienie rozkurczowe.

W trakcie badania ciśnienia bardzo ważna jest technika oraz sposób jego wykonywania:

• wybieramy ciche i spokojne pomieszczenie
• wybieramy odpowiedni mankiet – 30-40% obwodu kończyny lub ogona
• wykonujemy 4-5 pomiarów, a następnie odrzucamy wyniki wyraźnie odbiegające od pozostałych

U zwierząt u których stwierdzamy nadciśnienie zawsze należy wykonać dalszą diagnostykę między innymi:

• badania laboratoryjne np.
  • parametry nerkowe – kreatynina, SDMA
  • badanie moczu – ciężar właściwy, białkomocz
  • tarczyca – T4
  • elektrolity – sód, potas, chlor
• badanie kardiologiczne – echo serca
• usg jamy brzusznej
• badanie okulistyczne

Jakie są metody leczenia nadciśnienia tętniczego u psów i kotów?

Nadciśnienie układowe zawsze prowadzi do uszkodzenia narządów docelowych. Wysokie ciśnienie krwi powoduje zmiany w narządach o obfitym łożysku naczyniowym. Najczęściej doprowadza do uszkodzenia:

• oka
• nerek
• mózgu
• serca
• naczyń krwionośnych.

Schemat leczenie nadciśnienia tętniczego ustalany jest dla każdego pacjenta indywidualnie i musi uwzględniać przyczynę choroby.

Zgodnie z wytycznymi włączamy leczenie jeśli:

• w czasie jednorazowego uzyskania wartości skurczowego ciśnienia krwi powyżej 150 mmHg, ale przy obecności wyraźnych zmian w obrębie oka lub narządów docelowych.
• Jeżeli dwukrotnie podczas badań ciśnienie krwi przekroczyło 160 mmHg i występują objawy uszkodzenia narządów docelowych
• Jeśli ciśnienie krwi przekroczyło 170 mmHg w dwóch oddzielnych pomiarach i nie to ma związku z zespołem białego fartucha
• przy ciśnieniu poniżej 150, ale przy istnieniu wyraźnych objawów okulistycznych i zmian w narządach docelowych

Leki stosowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego zaliczamy do trzech głównych klas: inhibitory ACE (ACEi) , blokery receptora angiotensynowego (ARB) oraz blokery kanałów wapniowych.

Inhibitory ACE i blokery receptorów angiotensyny mają korzystne działanie u pacjentów u których występuje aktywny białkomocz.

U psów zalecane jest rozpoczęcie leczenia od stosowania inhibitorów konwertazy angiotensyny. Gdy ACEi są nieskuteczne można wprowadzić leki z kolejnej grupy np. blokery kanałów wapniowych.

U kotów lekiem pierwszego rzutu jest bloker kanałów wapniowych – amlodypina. Większość kotów dobrze reaguje na amlodypinę w monoterapii. Przy braku zadowalającego leczenia można dołączyć blokery receptorów angiotensyny lub inhibitory ACE.

Podstawą jest zawsze zwalczenia choroby podstawowej, ponieważ skuteczne leczenie może spowodować ustąpienie wtórnego nadciśnienia krwi.