Medycyna behawioralna – najnowsze trendy w farmakoterapii i suplementacji przy leczeniu zaburzeń zachowania kotów

Kozłek lekarski (łac. Valeriana officinalis)

Korzeń z kozłka lekarskiego jest ziołowym suplementem o łagodnych właściwościach uspokajających. Fizjologiczne mechanizmy działania waleriany na ośrodkowy układ nerwowy są coraz lepiej poznane, podobnie jak wynikające z nich efekty behawioralne. Oddziałuje ona bezpośrednio na ciało migdałowate, w którym hamuje wychwyt zwrotny neuroprzekaźnika GABA. Dodatkowo wykazuje działanie na receptory serotoninowe (5-HT) oraz pobudza kanały wapniowe. Głównym składnikiem anksjolitycznym jest kwas walerenowy znajdujący się w kozłku lekarskim, a jego działanie wzmacnia obecność GABA. Oprócz właściwości uspokajających i przeciwlękowych roślina ma działanie nasenne, przeciwdrgawkowe oraz przeciwdepresyjne. Jednak należy zachować ostrożność, ponieważ wykazuje interakcje z lekami, m.in.: midazolamem, triazolamem, benzodiazepinami, barbituranami.

Melisa (łac. Melissa officinalis)

W medycynie tradycyjnej stosowane są liście melisy. Zawierają one: olejki eteryczne, flawonoidy, triterpeny, które wpływają na funkcje ośrodkowego układu nerwowego. Roślina wykazuje działanie przeciwlękowe (12). U ludzi poprawia funkcje poznawcze w demencji i poprawia pamięć (7). Kwas rozmarynowy, główny składnik melisy, ma działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne oraz przeciwdrobnoustrojowe. Dodatkowo substancje czynne mają właściwości sedujące i analgetyczne u myszy. Badania nad toksycznością melisy wykazały, że przewlekłe (600 i 1200 mg/kg m.c. przez 30 dni) doustne podawanie wodnoalkoholowego ekstraktu tej rośliny wywołuje u zwierząt uszkodzenia wątroby i nerek. Dodatkowo substancje czynne wchodzą w interakcje z barbituranami i benzodiazepinami, więc nie wolno stosować ich równocześnie. Przeciwwskazania do stosowania stanowią również zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy.

Dziurawiec zwyczajny (łac. Hypericum perforatum)

Jest to roślina, która wywiera działanie poprzez mechanizmy podobne do trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych i inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, chociaż profil działania jest bliższy z SSRI. Ziele dziurawca zwiększa poziom serotoniny w mózgu, a także normalizuje funkcjonowanie osi podwzgórze – przysadka – nadnercza. Wykazano, że zmniejsza stan zapalny oraz redukuje stres oksydacyjny. Dodatkowo badania na szczurach wskazują, że może łagodzić pogorszenie pamięci wywołane stresem.

Może być używany jako suplement podnoszący nastrój, przy zaburzeniach kompulsywnych oraz u zwierząt cierpiących na neuropatie obwodowe. Warto jednak pamiętać, że reakcja na ziele jest bardzo indywidualna, a substancje w nim zawarte wchodzą w interakcje z wieloma lekami stosowanymi w praktyce weterynaryjnej. To m.in.: anestetyki ogólne, antykoagulanty, alprazolam, amitryptylina, cyklosporyna, dekstrometorfan, glikozydy nasercowe, midazolam, morfina, rezerpina, tramadol, L-tryptofan, SSRi, TCA, inhibitory MAO (6).