Medycyna behawioralna – najnowsze trendy w farmakoterapii i suplementacji przy leczeniu zaburzeń zachowania kotów

TCA – trójcykliczne leki przeciwdepresyjne

Swoje działanie terapeutyczne wykazują poprzez blokowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny w receptorach presynaptycznych, co prowadzi do zwiększonego stężenia tych neuroprzekaźników w szczelinie synaptycznej i przyczynia się do działania przeciwdepresyjnego. Gdy leki są stosowane długotrwale, mogą powodować zmniejszenie ilości receptorów β-adrenergicznych i serotoninowych, przez co wymagają bardzo powolnego odstawienia. Ponadto działają jako konkurencyjni antagoniści na postsynaptycznych receptorach α-cholinergicznych, muskarynowych i histaminowych. Oprócz działania przeciwdepresyjnego wykazują działanie przeciwlękowe i przeciwagresywne. Wszystkie TCA są łatwo wchłaniane z przewodu pokarmowego. Ulegają metabolizmowi w wątrobie przez demetylację, a następnie sprzęganiu z kwasem glukuronowym. W wyniku procesu demetylacji powstają aktywne metabolity. Ze względu na blokadę receptorów cholinergicznych leki te mogą prowadzić do zatrzymania moczu oraz tachykardii (26).

Amitryptylina, ze względu na zdolność silnego blokowania receptorów histaminowych, może być stosowana w leczeniu chorób skóry przebiegających z silnym świądem powodującym niepokój zwierząt. Typowe zastosowania obejmują: lęk separacyjny, zaburzenia kompulsywne i znakowanie moczem.

Leki należy stosować ostrożnie u pacjentów z napadami padaczkowymi w wywiadzie, ponieważ mogą obniżać próg drgawkowy. Niewskazane jest podawanie ich pacjentom z historią nietrzymania moczu i arytmii. Enzymy cytochromu P450 metabolizują TCA w wątrobie, dlatego choroby wątroby u pacjenta są przeciwwskazaniem do stosowania leków z tej grupy. Szczególną uwagę warto zwrócić na klomipraminę, która ma najwyższy potencjał uszkodzenia wątroby wśród TCA.

Inhibitory monoaminooksydazy

Oksydaza monoaminowa to enzym, który wykazuje dużą aktywność w tkankach żołądka i jelit, wątrobowych i neuronalnych. Bierze udział w metabolizowaniu uwolnionych neuroprzekaźników, między innymi: noradrenaliny, adrenaliny, serotoniny, β-fenyloetyloaminy oraz dopaminy. Selegilina jest najczęściej stosowanym lekiem z tej grupy. To selektywny, nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy B. Dodatkowo przypuszcza się, że selegilina wykazuje działanie neuroprotekcyjne poprzez zmniejszanie ilości wolnych rodników. Lek ten stosuje się głównie u starszych kotów w leczeniu dysfunkcji poznawczej (18). Selegilina może być podawana z posiłkiem lub niezależnie od niego.

Nie należy jednocześnie stosować inhibitorów MAO i leków z grupy TCA i SSRI. Jeżeli zwierzę dostaje inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny lub trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, należy odczekać 5 tygodni przed zastosowaniem selegiliny. Najczęstsze efekty uboczne to: niepokój, pobudzenie, wymioty, biegunka i dezorientacja (25).