Yorkshire terrier w gabinecie rehabilitacji, czyli z jakimi schorzeniami możemy mieć do czynienia

Podwichnięcie szczytowo-obrotowe

Jest to nieprawidłowe wzajemne położenie pierwszego i drugiego kręgu szyjnego, charakteryzujące się nadmiernym oddaleniem łuku grzbietowego kręgu szczytowego od wyrostka kolczystego kręgu obrotowego. Pomiędzy dwoma pierwszymi kręgami nie występuje krążek międzykręgowy, są one połączone ze sobą za pomocą więzadła biegnącego od zęba obrotnika, poprzez atlas, aż do podstawy czaszki. Ząb kręgu obrotowego ślizga się po podstawie kręgu szczytowego, dzięki czemu możliwe są rotacyjne ruchy głowy. Istotą choroby mogą być wrodzony niedorozwój zęba obrotnika (hipoplazja) lub jego całkowity brak (aplazja), złamanie lub oddzielenie zęba obrotnika, zerwanie, wrodzony brak lub też osłabienie więzadła poprzecznego zapewniającego stabilność stawu szczytowo-obrotnikowego.

W efekcie dochodzi do grzbietowego zwichnięcia kręgu C1 w stosunku do C2 i ucisku zęba obrotnika na rdzeń kręgowy. Im silniej pacjent zgina głowę, tym większy jest ucisk. W większości przypadków objawy pojawiają się nagle, np. po niewielkim urazie, i zazwyczaj dotyczą osobników młodych – do drugiego roku życia. Rzadziej mogą mieć charakter nawracający przewlekły i dotyczyć zwierząt w starszym wieku. Chorobie towarzyszą: ból okolicy szyi, sztywność karku, niezborność (ataksja), niedowłady lub porażenia czterokończynowe, wzmożone odruchy rdzeniowe i napięcie mięśniowe kończyn, a nawet zaburzenia oddychania.

Rozpoznania dokonuje się na podstawie analizy objawów klinicznych i neurologicznych oraz prawidłowo wykonanych zdjęć rentgenowskich w projekcji profilowej i brzuszno-­grzbietowej oraz tomografii i rezonansu magnetycznego.

Leczenie zachowawcze stosowane jest u pacjentów z łągodnymi objawami klinicznymi, najczęściej u zwierząt z pourazowym zwichnięciem szczytowo-obrotowym. Polega ono na zastosowaniu zewnętrznego kołnierza usztywniającego okolicę karku i głowy na co najmniej 6 tygodni. Przez pierwsze 14 dni pies powinien być umieszczony w małej klatce, silnie ograniczającej jego ruchy, i mieć podawane środki przeciwbólowe.

Niezwykle ważne są tutaj również fizykoterapia (zabiegi z zakresu magnetoterapii) i utrzymanie pacjenta w dobrej kondycji fizycznej. Szczególnie istotne są:

• codzienny masaż kończyn i nieusztywnionej części grzbietu,
• ćwiczenia bierne wszystkich stawów,

a po kilku dniach od unieruchomienia:

• wprowadzanie pozycji stojącej,
• ćwiczeń aktywnych,
• prób chodzenia, pływania i ćwiczeń równoważnych.

Leczenie operacyjne polega na chirurgicznej stabilizacji stawu szczytowo-obrotowego poprzez wykonanie fuzji brzusznej kręgów z zastosowaniem gwoździ, gwoździ i cementu kostnego lub śrub korowych. Rzadziej stosowaną metodą ze względu na wysokie ryzyko komplikacji jest stabilizacja grzbietowa z zastosowaniem drutu chirurgicznego założonego pomiędzy kręgami C1 i C2 lub gwoździ w ułożeniu krzyżowym. Opieka pooperacyjna jest taka sama jak w przypadku leczenia zachowawczego, z tą różnicą, że kinezyterapię czynną można wprowadzić już od pierwszej doby po zabiegu. Dodatkowo zaleca się zastosowanie na okolicę zabiegową i ranę pooperacyjną lasera biostymulacyjnego wyposażonego w głowice emitujące odpowiednią wiązkę światła.

Wśród powikłań pooperacyjnych mogą pojawić się pewne nieprawidłowości w obrębie implantu, pogłębienie się deficytów neurologicznych i zaburzenia w górnych drogach oddechowych (np. zapalenie tchawicy), związane z chirurgicznym dostępem do jam ciała od strony brzusznej. Rokowanie jest tym korzystniejsze, im szybsza diagnoza i odpowiednie dobranie optymalnych warunków leczenia. Największy procent wyzdrowień notuje się u psów do 2. roku życia.

Kręgi połowiczne

Są to wrodzone, występujące okazjonalnie wady rozwojowe kręgów. Dotyczą one zazwyczaj kręgów piersiowych Th7-Th9 i w zależności od umiejscowienia mogą powodować niezborność kończyn miednicznych, niedowłady, ból, nietrzymanie moczu i kału. Występujące objawy neurologiczne są spowodowane wygięciem kanału rdzeniowego przez wadliwy kręgosłup, które prowadzi do ucisku i niedokrwienia rdzenia kręgowego. W przypadku objawów o lekkim i średnim nasileniu zaleca się podawanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, ograniczenie ruchu i fizjoterapię (laser, magnetoterapia, masaż, hydroterapia). U pacjentów z ciężkimi objawami neurologicznymi przeprowadza się dekompresję rdzenia i stabilizację kręgów.