Płynoterapia w praktyce małych zwierząt

Dzienne zapotrzebowanie na płyny

W schemat obliczania dziennej ilości płynu zadawanego zwierzęciu wchodzą:

• masa ciała,
• procent odwodnienia,
• naturalne straty płynów (kał, mocz, pocenie się),
• zapotrzebowanie na płyny.

Do oceny stopnia odwodnienia bierze się pod uwagę parametry możliwe do określenia podczas badania klinicznego:

• stan świadomości,
• położenie gałek ocznych, kolor i nawilżenie błon śluzowych,
• tętno,
• oddechy,
• ciepłotę wewnętrzną,
• napięcie skóry,
• nawrót kapilarny (ang. capillary refill time – CRT)

oraz dane zebrane z wywiadu:

• zachowanie pragnienia i apetytu,
• ilość oddawanego moczu,
• występujące u zwierzęcia choroby przewlekłe.

Fizjologiczna utrata płynów wynosi 50-75 ml/kg mc./dzień (2). Naturalne straty płynów i ich uwzględnienie w bilansie wymagają bacznej obserwacji pacjenta. Mimo to są niedokładne i powinny być dobierane indywidualnie oraz wedle doświadczeń lekarza prowadzącego. Utratę płynów możemy oceniać wzrokowo lub mierzyć objętościowo/wagowo. W bilansie uwzględniamy też utratę płynów na skutek wymiotów i biegunki.

Dzienne zapotrzebowanie na płyny to pokrycie strat płynów spowodowanych ich fizjologiczną utratą (z moczem, kałem) i zużyciem ich na procesy metaboliczne zachodzące w organizmie. Przyjmuje się, że dzienne zapotrzebowanie na płyny u zdrowych kotów i psów to ok. 70 ml/kg/mc. przy czym ilość ta jest większa u szczeniąt i kociąt.

Ze względu na zmniejszoną zawartość wody w tkance tłuszczowej średnie dzienne zapotrzebowanie na płyn należy zmniejszyć dla zwierząt otyłych (4). Parametr ten jest szczególnie istotny u pacjentów z niewydolnością nerek przebiegającą z anurią (bezmocz). Ilość przewidywanej dziennej dawki płynów zmniejszamy u nich do 30%, a zwiększamy dopiero po ponownym rozpoczęciu przez organizm diurezy.

Obliczenie objętości płynu, którą należy wyrównać:

• % odwodnienia x masa ciała x 1000 = niedobór do wyrównania.

Obliczenie objętości płynu utrzymującego ilość płynu w organizmie:

• 60 ml/kg/dzień lub 30 x masa ciała w kg + 70 = ml/dzień.

Podawanie całego płynu w ciągu 24 h i obliczenie szybkości podania:

• wlew w stałym tempie: podzielenie całkowitej ilości płynu, który należy podać (w ml) na 24 = szybkość wlewu w ml/h,
• silne odwodnienie: pierwsze 4-6 h płynoterapii należy wyrównać od ½ do ¾ niedoboru płynu.

Szybkość wlewu:

• w krótkotrwałej płynoterapii: 5-10 ml/kg/godz.,
• silna hipowolemia: 90 ml/kg w formie bolusa dożylnego,
• u pacjentów kardiologicznych: 3-5 ml/kg/godz.