Kryzys zatrudnienia w weterynarii

Liczne publikacje sugerują, że stres związany z pracą lekarza weterynarii wynika z kilku czynników, w tym z trudności w radzeniu sobie z ciężkimi przypadkami bez odpowiedniego wsparcia, z obciążenia psychicznego wynikającego z przeciążenia pracą, z trudności w radzeniu sobie z klientami, którzy są emocjonalnie zaangażowani w leczenie swoich zwierząt, oraz z trudności w osiąganiu równowagi między pracą a życiem prywatnym.

Ważne jest, aby lekarze weterynarii mieli przede wszystkim dostęp do wykwalifikowanej pomocy psychologicznej – albo w ograniczonym zakresie godzinowym zapewnionej przez pracodawcę, albo możliwości podjęcia psychoterapii, jeśli istnieje taka potrzeba, i posiadania zasobów finansowych, aby móc ją pokryć z własnej kieszeni. Warto zwrócić uwagę na kompetencje zapraszanego do współpracy specjalisty – przede wszystkim na jego doświadczenie w pracy terapeutycznej z pacjentami, a nie tylko pracę szkoleniową czy ukończone studia podyplomowe z coachingu. Większość problemów, z którymi się borykamy, wymaga konsultacji z psychoterapeutą i pomocy lekarzom w ustalaniu granic emocjonalnych w pracy. Nie jest to działanie, w którym coaching będzie skuteczną techniką, gdyż często wymagana jest znacznie bardziej pogłębiona praca. Coaching ma na celu przejście z normy do skutecznego działania, terapia – przejście z dysfunkcyjnego działania do normy.

Ustalanie realistycznych oczekiwań i standardów pracy

Niezbędne jest ustalenie realistycznych oczekiwań i standardów pracy, aby zmniejszyć nacisk na pracowników praktyki weterynaryjnej. Zmieniająca się rola zwierząt domowych w polskich rodzinach, które traktowane są jak członkowie rodziny, rodzi dodatkową presję na lekarzy weterynarii i często bardzo wysokie, czasami wręcz niemożliwe do spełnienia oczekiwania. Również bez pomocy wykwalifikowanego personelu pomocniczego świadczenie usług na należytym poziomie jest niemożliwe. Dlatego też aktualnym trendem powinno być przekształcanie dominujących w Polsce gabinetów jednoosobowych na rzecz większych praktyk z odpowiednim zapleczem osobowym (w tym rejestracyjnym i technicznym) i sprzętowym. Również podniesienie standardów pracy nie będzie możliwe bez szeroko dostępnnych ubezpieczeń dla zwierząt w Polsce, które są tematem dopiero rozwijającym się i to niestety w bardzo wolnym tempie.

Tylko dzięki większym nakładom finansowym płynącym z ubezpieczenia możliwe jest zaoferowanie zaawansowanej diagnostyki i leczenia naszym pacjentom bez obaw o portfel opiekuna. Rosnące ceny usług weterynaryjnych w krajach zachodnich nasilają zjawisko poddawania zwierząt eutanazji w sytuacjach, w których opiekunowie nie mogą sobie pozwolić na kosztowne leczenie swoich podopiecznych, co odbija się negatywnie na satysfakcji z wykonywania zawodu samych lekarzy.

Postępująca w Polsce konsolidacja rynku weterynaryjnego na wzór krajów zachodnich może pozytywnie wpłynąć na standaryzację usług i przyjęcie odpowiednich protokołów postępowania terapeutycznego oraz obsługi klienta. Również poprzez ubezpieczenia dla zwierząt wzrośnie liczba skarg do izby lekarsko-weterynaryjnej na wskazane przez rzeczoznawców ubezpieczeniowych błędy lekarskie i co za tym idzie – pojawią się pozwy cywilne ze strony opiekunów, którym nie przyznano środków z ubezpieczenia, lub którym wykazano nieścisłości w dokumentacji medycznej.

Dzięki przyjęciu na szeroką skalę zachodnich wzorców leczenia, będących efektem medycyny opartej na faktach, a nie dowodów anegdotycznych, wynikających z osobistych doświadczeń (które z powodu dobrowolności kształcenia ustawicznego polskich lekarzy weterynarii oraz olbrzymiego rozdrobnienia praktyk weterynaryjnych niestety w wielu miejscach mają się nadal bardzo dobrze), możliwe jest dążenie przez ogół środowiska lekarskiego do wymaganych standardów opieki lekarskiej. Dobrym pomysłem byłby również obowiązek kształcenia ustawicznego na kształt tego w Wielkiej Brytanii, Irlandii czy Stanach Zjednoczonych, aby wymusić ciągłe podnoszenie kompetencji, nie zaś na zasadzie dobrowolności, jaka ma miejsce w Polsce, która zwalnia część lekarzy z czynienia wysiłków w celu podnoszenia poziomu swojej wiedzy i usług.

Poprawa wynagrodzeń

Konieczne jest zapewnienie lekarzom weterynarii adekwatnych wynagrodzeń za ich pracę, aby przyciągnąć i zatrzymać wykwalifikowanych pracowników. Powodem otwierania kolejnych jednoosobowych gabinetów przez absolwentów lub byłych pracowników jest właśnie pragnienie lepszych zarobków i niezależności „na swoim”. Niskie zarobki rodzą frustrację i poczucie, że praca nie jest doceniana przez pracodawcę.

Ułożenie sprawiedliwego systemu wynagrodzeń dla lekarzy weterynarii jest istotne w celu zwiększenia motywacji oraz zadowolenia z pracy wśród pracowników. Aby stworzyć taki system, pracodawcy powinni wziąć pod uwagę wiele czynników, takich jak: doświadczenie, umiejętności, specjalizacja oraz wykształcenie lekarzy weterynarii.

Jednym z podejść do ułożenia sprawiedliwego systemu wynagrodzeń jest wykorzystanie koncepcji „pay-for-performance”, czyli wynagradzania za osiągane wyniki w postaci podstawy i premii od osiąganych zysków. Takie podejście pozwala na wyróżnienie najlepszych pracowników, którzy osiągają wyjątkowo dobre wyniki w swojej pracy. Ważne jest również, aby wynagrodzenie lekarzy weterynarii było adekwatne do ich umiejętności i doświadczenia. Z doświadczeń autorki w pracy doradczej w Polsce wynika jednak, że taka forma wynagrodzenia rodzi czasami niezdrową konkurencję wśród członków zespołu, którzy motywowani finansami potrafią walczyć o klientów i wykonywanie bardziej dochodowych usług.

Kobiety aktualnie stanowią około 80% studentów weterynarii, ale jednocześnie zarabiają mniej niż mężczyźni na tym samym stanowisku. Różnica w wynagrodzeniach między kobietami i mężczyznami w naszej branży wynosi około 13% na korzyść mężczyzn. Wynika to między innymi z faktu, że mężczyźni zajmują częściej stanowiska kierownicze, które są lepiej płatne niż stanowiska niższego szczebla. Ponadto kobiety częściej wybierają specjalizacje, które są mniej opłacalne, takie jak interna psów i kotów, w porównaniu z mężczyznami, którzy częściej wybierają bardziej dochodowe specjalizacje, np. dotyczące zwierząt gospodarskich lub chirurgii.