Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki u psów

Leczenie farmakologiczne

Podstawą leczenia farmakologicznego zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki jest suplementacja enzymów trzustkowych. Na rynku polskim nie ma leków weterynaryjnych zawierających pankreatynę, czyli wyciąg z trzustek zawierający amylazę, lipazę i proteazy, które zalecane są w terapii EPI. Dostępne są natomiast weterynaryjne dietetyczne preparaty uzupełniające zawierające enzymy trawienne, jednak w większości przypadków EPI ich stężenie jest niewystarczające. W związku z tym w terapii EPI stosowane są leki wykorzystywane w medycynie ludzkiej, zawierające pankreatynę, w postaci kapsułek. Najpopularniejszym preparatem jest Kreon, który dawkowany jest według efektu działania i podawany powinien być kilkanaście minut przed posiłkiem. Za granicą dostępny jest natomiast lek pod nazwą Viokase-V zarejestrowany do użytku weterynaryjnego w postaci proszku dosypywanego do pokarmu. W celu osiągnięcia pełnego efektu proszek powinien być dosypywany do pokarmu 15-20 minut przed podaniem go zwierzęciu i inkubowany przez ten czas w temperaturze pokojowej. Zaleca się karmienie 3 razy dziennie. Jednorazowa dawka Viokase-V stosowana do pokarmu ok. 3/4 łyżeczki (2,8 g) proszku na psa jest to dawka początkowa i należy ją modyfikować w zależności od otrzymanego efektu leczenia (8).

Należy pamiętać, że często wtórnym do EPI problemem jest przerost flory bakteryjnej jelit, dlatego w wielu przypadkach, szczególnie na początku leczenia, zasadna jest antybiotykoterapia. Do najczęściej stosowanych antybiotyków zalicza się: metronidazol i oksytetracyklinę oraz amoksycylinę z kwasem klawulanowym, fluorochinolony, sulfonamidy potencjonowane trimetoprimem oraz tylozynę (4). Zdania dotyczące konieczności podawania antybiotyków w przypadku EPI są podzielone, jednak uważa się, że w przypadku gdy stwierdzony jest wzrost stężenia kwasu foliowego w surowicy krwi (jeden z markerów przerostu flory bakteryjnej jelita), ich stosowanie poprawia odpowiedź na leczenie.

Uważa się, że w wielu przypadkach EPI (ok. 80% przypadków) rozwija się wtórnie niedobór kobalaminy (1). Z tego powodu wskazana jest suplementacja witaminy B₁₂, szczególnie w początkowym etapie leczenia. Należy pamiętać, że kobalamina powinna być podawana w iniekcjach podskórnych, ponieważ jej doustna suplementacja nie powoduje wzrostu jej stężenia we krwi (4).

Dietoterapia

Dietoterapia stosowana jest jako uzupełnienie farmakoterapii. Dieta jest ważnym elementem początkowego etapu leczenia EPI. Do czasu ustąpienia objawów zaburzeń trawienia wskazane jest podawanie lekkostrawnej, niskotłuszczowej i niskowłóknistej diety. Pozwala to na regenerację nabłonka jelit oraz poprawę kondycji ogólnej zwierzęcia, a także poprawia odpowiedź na suplementację enzymami trzustkowymi (5). Uważa się jednak, że dieta niskotłuszczowa nie musi być utrzymywana przez cały okres leczenia EPI (9). W długotrwałej terapii zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki dieta powinna zostać dobrana indywidualne do potrzeb zwierzęcia, należy jednak unikać gwałtownych zmian w żywieniu. W niektórych przypadkach konsekwencją EPI pozostaje nietolerancja pokarmowa; u tych zwierząt zasadne jest stosowanie diet hipoalergicznych (8).

Rokowanie

Należy pamiętać, że EPI jest chorobą przewlekłą, a terapię w większości przypadków trzeba kontynuować do końca życia zwierzęcia. U zwierząt reagujących pozytywnie na zastosowane leczenie rokowanie jest dobre. W przeprowadzonych badaniach stwierdzono jednak, że procent psów poddawanych eutanazji w ciągu roku od postawienia diagnozy jest wysoki i wynosi 20-30%. Jako główne przyczyny eutanazji podawane były: brak odpowiedzi na leczenie, odmowa stosowania terapii przez właściciela oraz wysokie koszty leczenia (11).

Przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia i przy dyscyplinie właściciela w stosowaniu terapii większość psów pozostaje w dobrej kondycji przez wiele lat. Zadaniem lekarza pozostaje odpowiednio szybkie rozpoznanie charakterystycznych objawów choroby i wprowadzenie terapii pozwalającej na powrót zwierzęcia do dobrej kondycji.