Wybrane aspekty prawne posiadania psów ras uznanych za agresywne

Odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych (odpowiedzialność deliktowa) wynika z zapisów art. 431 Kodeksu cywilnego – „Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy”. Przywołany przepis kreuje odpowiedzialność na zasadzie domniemania winy w nadzorze, to znaczy, że szkoda powstała na skutek nienależytego sprawowania nadzoru nad zwierzęciem (wina domniemana).

W większości przypadków przejawia się ona brakiem odpowiednich zabezpieczeń uniemożliwiających zwierzęciu fizyczne oddziaływanie w sposób szkodzący na otoczenie (brak smyczy, kagańca, niezamknięty kojec lub niezabezpieczony teren przydomowy) (11). Przy czym odpowiedzialność dotyczy wyłącznie przypadków, gdy zwierzę spowodowało szkodę „własnym popędem”, a więc spontanicznie, niezależnie od decyzji wydawanych przez człowieka (np. szczucie). Nadzór ten powinien być obiektywnie staranny we wszystkich obszarach kontroli nad zwierzęciem.

Odpowiedzialność ta jest niezależna od tego, czy w momencie szkody zwierzę było pod faktycznym nadzorem człowieka. Podkreślenia wymaga, że posiadacz zwierzęcia ponosi również odpowiedzialność za osoby, których działania lub zaniechania zalicza się na rachunek nadzorującego, np. domowników, podwładnych (np. 11-letnie dziecko wychodzi na spacer z psem rasy uznawanej za agresywną, nad którym nie jest w stanie zapanować i dochodzi do pogryzienia przypadkowej osoby).

Zgodnie z treścią art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Chodzi tu o krzywdę pojmowaną jako:

• cierpienie fizyczne (ból),
• cierpienie psychiczne,
• ujemne uczucia przeżywane w związku w cierpieniami fizycznymi lub
• następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci zeszpecenia,
• wyłączenia z normalnego życia itp.

Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Konieczne jest uwzględnienie przez sąd: stopnia natężenia cierpień fizycznych i psychicznych, ich długotrwałości, pobytu w szpitalu i przebytych zabiegów (sygn. akt VII C 1062/12 i I C 110/15).

Podsumowanie

Posiadanie zwierzęcia wiąże się z licznymi powinnościami i odpowiedzialnością. Obowiązujące w polskim systemie prawnym regulacje obligują osoby zamierzające utrzymywać lub hodować psy ras uznawanych za agresywne do uzyskania stosownego zezwolenia. Organem uprawnionym do wydania i cofnięcia zezwolenia jest wójt (burmistrz, prezydenta miasta) właściwy ze względu na planowane miejsce prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa. Z roku na rok wzrasta liczba przypadków pogryzień ludzi przez psy, przy czym udział w nich ras uznawanych za agresywne jest znikomy. Strach przed rasami uznawanymi za niebezpieczne najczęściej wynika z braku lub niewielkiej wiedzy na ich temat. Na posiadaczu zwierzęcia spoczywa obowiązek dołożenia należytej staranności w nadzorze nad psem. Naruszenie przepisów może skutkować odpowiedzialnością prawną

Piśmiennictwo i źródła wykorzystanych cytatów dostępne u autora

lek. wet. Rafał Ciągarlak