Monitorowanie owulacji i wyznaczanie optymalnego terminu krycia u suk
Wyznaczenie optymalnego terminu krycia u suk może przysparzać wielu trudności ze względu na specyfikę cyklu płciowego u tego gatunku (1). Znaczne osobnicze różnice w terminie wystąpienia owulacji, owulacja niedojrzałych oocytów czy słaba korelacja pomiędzy faktem owulacji a możliwymi do zaobserwowania objawami behawioralnymi to tylko niektóre z przyczyn (1-3). Dodatkowo, w ostatnich dziesięcioleciach depresja potencjału reprodukcyjnego jest problemem dotyczącym wielu gatunków zwierząt, a zwłaszcza tych, które towarzyszą na co dzień człowiekowi.
Wśród czynników o dominującym wpływie na ten fakt można wyróżnić niekorzystny wpływ środowiska życia, czyli między innymi: narażenie na zanieczyszczenia powietrza, wód, gleb, substancje konserwujące stosowane w żywności, kosmetykach, środkach czystości, otyłość czy zmniejszenie aktywności fizycznej. Dodatkowo, poprzez celowe krzyżowanie zwierząt ze względu na pożądane cechy fenotypowe bądź produkcyjne, często uzyskuje się linie zwierząt cechujące się stopniową depresją zdolności rozrodczych. Wspomniane czynniki w istotny sposób oddziaływają niekorzystnie na proces rozmnażania u psów. Procesy te dotyczą zarówno samic, jak i samców, manifestując się między innymi w postaci spadku jakości nasienia, zaburzeń cyklu jajnikowego, pustych kryć, resorpcji zarodków oraz poronień (4-6).
W praktyce lekarsko-weterynaryjnej precyzyjne monitorowanie przebiegu cyklu jajnikowego oraz okresu okołoowulacyjnego u suk jest niezbędnym elementem podczas pracy z hodowlami psów. Ze względu na: coraz częstsze zastosowanie technik wspomaganego rozrodu (ang. assisted reproductive technology, ART), kriokonserwację nasienia, transport osobników na znaczne odległości, konieczność dokładnego określenia momentu owulacji i wyznaczenia optymalnego terminu krycia ma ogromne znaczenie.
Część hodowców wybiera na podstawie obserwacji określone dni do krycia, najczęściej licząc od początku pojawienia się wypływu z pochwy w czasie cieczki. Wśród pozostałych metod stosowanych przez hodowców można wyliczyć m.in.: mierzenie oporności śluzu pochwowego, test krystalizacji wydzieliny pochwowej (ocena mikroskopowa kształtów, jakie powstają na szkiełku po zaschnięciu wydzieliny z pochwy), obserwację ilości i makroskopową ocenę wypływu z pochwy czy analizę zmniejszania się obrzęku sromu (1). Jednak ze względu na brak odpowiedniej standaryzacji, jak i wspomniane wcześniej znaczne różnice osobnicze w przebiegu cyklu metody te mogą stanowić jedynie uzupełnienie do zalecanych do stosowania w medycynie weterynaryjnej technik. Zaliczamy do nich:
- oznaczenia stężenia progesteronu w surowicy (bądź LH),
- badanie cytologiczne nabłonka pochwy,
- badanie waginoskopowe (1-3).
Wskazane jest także, w celu pełnej oceny suki i trwającej rui, wykonywanie badania ultrasonograficznego macicy oraz jajników, które może dostarczyć wielu cennych informacji o statusie reprodukcyjnym samicy.
Optymalny termin krycia
W przypadku krycia naturalnego lub sztucznej inseminacji z zastosowaniem świeżego nasienia „okres płodny”, czyli czas, w którym krycie lub inseminacja może skutkować ciążą, może czasami wynosić nawet 5 dni przed owulacją do 5 dni po owulacji, zwłaszcza jeśli nasienie samca jest dobrej jakości. W związku z tym pozostaje żywe w drogach rodnych i zdolne do zapłodnienia oocytów w przez długi czas po zdeponowaniu (9, 10). Natomiast w przypadku inseminacji suki nasieniem mrożonym lub chłodzonym, które cechuje się krótszą żywotnością, zaleca się wykonanie procedury w optymalnym terminie do zapłodnienia, który występuje od 2 do 4 dni po owulacji, kiedy oocyty są w pełni dojrzałe i nie uległy degeneracji (9, 10).
Okres zapłodnieniowy jest z definicji okresem, w którym oocyty mogą zostać zapłodnione. W przypadku suk trwa od 2 dni do około 5 dni po owulacji (1).
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2609 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Ogólnopolski Dzień Koni
Koń od setek lat zajmował stałe miejsce w polskim krajobrazie, w polskim życiu, i w polskiej symbolice narodowej. Stanowił również symbol bogactwa, bowiem nie każdego było na niego stać. Zwierzęta te przez długi czas były popularnymi zwierzętami pociągowymi, pełniły też funkcje transportowe czy pracowały w gospodarstwach. Rozwój techniki zmienił jednak nieco rolę koni, we współczesnym […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Choroby układu oddechowego świń są ważnym problemem zdrowotnym i – w konsekwencji – ekonomicznym w chowie świń. Przyczyny wysunięcia się tej grupy chorób na czoło problemów zdrowotnych to, przede wszystkim, mająca miejsce w Europie około 30 lat temu zmiana systemu chowu świń z drobnotowarowego na średnio- i wielkotowarowy oraz potęgujący się z roku na roku […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Problemy stomatologiczne i wynikające z ich obecności przeszkody w prawidłowym użytkowaniu koni są jedną z częstszych przyczyn interwencji lekarzy weterynarii specjalizujących się w tej dziedzinie. Dowiedziono, że po diagnostyce kulawizn, szczepieniach, diagnostyce i leczeniu chorób układu rozrodczego, badanie przed kupnem/sprzedażą zajmuje najwięcej czasu praktykującym lekarzom weterynarii (1). Ewolucyjna droga od żyjącego we wczesnym Eocenie Hyracotherium […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]