Pięć najczęstszych złośliwych nowotworów psów w praktyce weterynaryjnej
Kostniakomięsaki − Osteosarcoma (OSA)
Etiologia
Kostniakomięsak to najczęstszy nowotwór pierwotny kości u psów. Zwykle dotyka zwierzęta ras dużych oraz olbrzymich (ważących ponad 20 kg) w średnim wieku (mediana: 2-7 lat). Do ras predysponowanych zaliczamy: wilczarze irlandzkie, dobermany, dogi niemieckie, bernardyny, mastiffy, setery irlandzkie, rottweilery oraz retrievery. Około 75% przypadków obejmuje kościec kończyn, przy czym ryzyko wystąpienia tego nowotworu w kończynach piersiowych jest dwukrotnie wyższe niż w kończynach miednicznych (22).
W ostatnich dekadach postulowano, że implanty ortopedyczne mogą być czynnikiem predysponującym do powstawania nowotworów kości (18). Uważano, że mechanizm rozwoju nowotworu związany jest z lokalną przemianą tkanki kostnej bądź też z przewlekłym stanem zapalnym (19). Badania prowadzone przez ostatnie 30 lat i obejmujące prawie 20 000 zwierząt nie potwierdziły jednak bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy rozwojem kostniakomięsaka w miejscu złamania a obecnością implantów (20, 21).
Objawy
Zwierzęta prezentują zwykle kulawiznę (ostrą lub stale postępującą) oraz zgrubienia tkanek miękkich w obrębie zmienionych nowotworowo regionów. Ze względu na postępującą osteolizę w okolicy nowotworu zwierzęta odczuwają dyskomfort podczas głaskania czy dotykania. W zaawansowanej chorobie, z powodu reakcji bólowych, psy nie mogą obciążać chorej kończyny. W przypadku kostniakomięsaków znajdujących się w obrębie czaszki możemy zaobserwować dysfagię, wytrzeszcz oczu i niemożność zamknięcia żuchwy. Zmiany znajdujące się na żebrach zwykle prezentują się jako kuliste, bolesne zgrubienia, które w skrajnych przypadkach mogą powodować trudności z oddychaniem.
Diagnostyka
Oprócz ogólnego badania klinicznego, w przypadku podejrzenia kostniakomięsaka, należy wykonać pełne badanie ortopedyczne, w którym uwagę zwracają asymetria kończyn, atrofia mięśni lub reakcje bólowe. W praktyce weterynaryjnej często wykonuje się zdjęcia rentgenowskie zmienionej okolicy w 3 projekcjach oraz 3 projekcje klatki piersiowej lub badanie tomografii komputerowej, gdyż często w momencie diagnozy występują już przerzuty. Pozostałe badania opierają się na analizie krwi (morfologia i badanie biochemiczne krwi) i wykonaniu dodatkowych metod obrazowych (USG jamy brzusznej/TK jamy brzusznej). Definitywną diagnozę przed zabiegiem chirurgicznym można uzyskać, przeprowadzając biopsję nowotworu z pomocą trepanu lub igły Jamshidi. Warto pamiętać jednak, że nawet poprawnie przeprowadzona biopsja zmiany nowotworowej kości nie gwarantuje skuteczności diagnozy, ponieważ tylko ok. 50-60% preparatów umożliwia postawienie definitywnej identyfikacji kostniakomięsaka. Innym zagrożeniem jest ryzyko złamania w miejscu pobrania tkanki (23, 24).
Leczenie
Leczenie kostniakomięsaka możemy podzielić na dwie kategorie: terapię bólu i terapię przeciwnowotworową.
W terapii bólu oprócz powszechnie stosowanych niesterydowych leków przeciwzapalnych i opioidowych (np. fentanyl w postaci plastrów transdermalnych), warto rozważyć podanie gabapentyny, amantadyny (antagonista receptora NMDA) oraz bisfosfonianów. Bisfosfoniany, hamując osteoklastyczną resorpcję kości, skutecznie ograniczają zmiany osteolityczne w kościach i tym samym reakcje bólowe.
Terapia przeciwnowotworowa stanowi zwykle amputację zajętej kończyny bądź wycięcie zmiany nowotworowej z możliwie największym marginesem zdrowej tkanki. Alternatywnie, w uzasadnionych przypadkach można wykonać tzw. zabieg oszczędzający kończynę (ang. limb salvage), mając w pamięci o wiele wyższy odsetek powikłań związanych z tą metodą aniżeli amputacja. Dodatkowo jest to metoda kosztowna i zwykle wymaga intensywnej opieki pooperacyjnej.
Pomimo że sama chemioterapia w przeważającej liczbie przypadków OSA jest niewystarczająca, aby wyleczyć pacjenta, jest ważnym elementem uzupełniającym zabieg chirurgiczny lub wspomagający paliatywną radioterapię. Najczęściej używanymi chemioterapeutykami są karboplatyna i doksorubicyna używane pojedynczo albo w postaci skojarzonej chemioterapii.
Prognostyka i przeżywalność
Statystycznie pacjenci w wieku 7-10 lat radzą sobie lepiej niż starsi i bardzo młodzi. Duży rozmiar guza i lokalizacja w kości ramiennej wiążą się z gorszym rokowaniem. Natomiast OSA żuchwy niesie ze sobą lepsze rokowanie. Psy z podwyższonym ALP w momencie rozpoznania mają krótszy czas przeżycia. Gorsze rokowanie mają również pacjenci, u których ALP nie wraca do normy do 40 dni po operacji. Mediana przeżycia zwierząt poddanych samej amputacji oscyluje pomiędzy 18 a 19 miesięcy. Prawie 90% zwierząt, u których wykonano tylko amputację kończyny, umiera z powodu przerzutów w ciągu roku. Mediana przeżycia w przypadku amputacji łącznie z naprzemiennym stosowaniem doksorubicyny oraz cisplatyny wynosi ok. 470 dni.
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2793 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Ocena przydatności wybranych metod pobierania prób z macicy w diagnostyce endometritis u klaczy
Piśmiennictwo dr hab. Roland Kozdrowski, prof. nadzw.lek. wet. Justyna Buczkowskalek. wet. Monika Sikoralek. wet. Jacek MrowiecKatedra Rozroduz Kliniką Zwierząt GospodarskichWydziału Medycyny WeterynaryjnejUniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Facebook0Tweet0LinkedIn0
Niektóre spostrzeżenia dotyczące techniki pozyskiwania i separacji zarodków u krów dawczyń
Ewentualnemu uwolnieniu uwięzłych zarodków służy delikatne oklepywanie ściany rogu macicy pod koniec wypłukiwania macicy. Stopniowej relaksacji rogu ma służyć także wprowadzanie do macicy stopniowo zwiększanej ilości płynu. Przykładowo początkowo wprowadza się 10 ml płynu, pod koniec zabiegu 30-35 ml – stosownie do stopnia napięcia ścian rogu. Na marginesie warto dodać, że ilość płynu Dulbeco wykorzystywana […]
Antybiotykoterapia u świń – repetytorium. Zasady antybiotykoterapii oraz charakterystyka penicylin i cefalosporyn
Benzylopenicylina benzatynowa (debecylina) Jest to penicylina bardzo wolno wchłaniająca się z miejsca podania, co warunkuje jej długie działanie, jednakże jej stężenie w surowicy jest zazwyczaj niskie. Ze względu na to nie jest wskazane rozpoczynanie od niej leczenia groźnych infekcji. Zwiększenie dawki może prowadzić jedynie do wydłużenia jej działania, nie wpływa natomiast na stężenie. W weterynarii […]
Ocena przydatności wybranych metod pobierania prób z macicy w diagnostyce endometritis u klaczy
Piśmiennictwo dr hab. Roland Kozdrowski, prof. nadzw.lek. wet. Justyna Buczkowskalek. wet. Monika Sikoralek. wet. Jacek MrowiecKatedra Rozroduz Kliniką Zwierząt GospodarskichWydziału Medycyny WeterynaryjnejUniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Facebook0Tweet0LinkedIn0
Eliminacja zwierząt ze względu na stan chorobowy – przekonaj się, czy musi być dokonywana po potwierdzeniu przez lekarza weterynarii
Piśmiennictwo mec. Anna SłowińskaVox Poland Pomoc Prawna Szczecin Facebook0Tweet0LinkedIn0
„Relacje, które zbudowałam zarówno z partnerami zewnętrznymi, jak i z innymi członkami IVSA są nieocenionym wsparciem, pomagającym w realizacji ambitnych celów” – wywiad z Liwią Arbatowską, Prezydent IVSA Poland
Liwia Arbatowska – studentka 4 roku weterynarii na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Prezydent IVSA Lublin oraz IVSA Poland w latach 2023-2025. Poza działalnością w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Studentów Weterynarii, pełni funkcję koordynatorki ds. kół naukowych w Radzie Uczelnianej Samorządu Studenckiego Uniwersytetu Przyrdoniczego w Lublinie oraz radnej w Radzie Studentów Lublina. Członkini Polskiego Stowarzyszenia […]
Echa 32. Kongresu Bujatrycznego w Cancun
Profilaktyka Kongres był również okazją do zaprezentowania kilku przełomowych produktów immunologicznych, które mają szansę wprowadzić na nowe tory prewencję znanych od lat jednostek chorobowych, sprawiających wiele kłopotów z punktu widzenia odchowu cieląt czy rozrodu. Mowa tu konkretnie o trzech nowych szczepionkach mających zastosowanie w profilaktyce Mycoplasma bovis, Cryptosporidium parvum czy wirusowej biegunki bydła (BVD). Nie […]