Zaburzenia okresu poporodowego u suk. Diagnostyka różnicowa i metody leczenia

Zaburzenia ze strony gruczołu mlekowego

Wyróżniamy opisane poniżej zapalenia gruczołu mlekowego.

Zapalenie gruczołu mlekowego
(łac. mastitis)

Zapalenie gruczołu mlekowego jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okresu poporodowego. Mastitis może obejmować jeden lub kilka płatów gruczołu oraz jeden lub kilka gruczołów.

Poporodowe mastitis może przyjąć formę:

• ostrą, zagrażającą życiu suki

lub

• przewlekłą, przebiegającą bezobjawowo dla suki, ale charakteryzującą się brakiem przyrostu masy ciała, biegunką i przypadkami śmierci szczeniąt w miocie (3-5).

W czasie ostrego poporodowego mastitis dotknięte schorzeniem gruczoły są czerwone i bolesne, a suka wykazuje objawy ogólne w postaci:

• posmutnienia,
• braku apetytu,
• gorączki,
• braku zainteresowania szczeniętami.

Mleko z dotkniętych zapaleniem gruczołów może mieć normalny białawo-żółty kolor, być podbarwione krwią (brunatne) lub ropą (zielonkawe).

Decyzja o odstawieniu szczeniąt od matki nie jest łatwa. Z jednej strony kontynuacja karmienia wspomaga przepływ mleka przez gruczoł, co ułatwia jego gojenie, z drugiej jednak strony należy pamiętać, że antybiotyki podawane suce częściowo przedostają do mleka i w trakcie karmienia są pobierane również przez szczenięta. Dlatego wybrany chemioterapeutyk powinien być bezpieczny zarówno dla suki, jak i szczeniąt.

Lekami z wyboru są półsyntetyczne penicyliny oraz cefalosporyny, które wykazują dużą skuteczność w leczeniu mastitis i jednocześnie są bezpieczne dla szczeniąt. W czasie pierwszych 2 tygodni życia szczenięta powinny być karmione co 2-4 godziny, dlatego jeśli zdecydujemy się na odstawienie szczeniąt. Należy uświadomić właściciela, że ręczne (butelkowe) dokarmianie szczeniąt będzie wymagać od niego dużego zaangażowania czasowego.

W 3. tygodniu życia dokarmianie szczeniąt może być prowadzone co ok. 4-6 godzin, a od 3. tygodnia życia można rozpocząć proces przyzwyczajania szczeniąt do rozdrobnionego pokarmu dla psów.

Karmienie przez matkę powinno być bezwzględnie przerwane w przypadku objawów ostrej biegunki lub śmierci szczeniąt oraz w przypadku wystąpienia zapalenia ropnego lub zgorzelinowego.

Zapalenie zgorzelinowe objawia się pojawieniem się czarnej tkanki na szczycie gruczołu mlekowego. Tkanka ta uległa martwicy, dlatego powinna zostać nacięta w celu wykonania drenażu i oczyszczenia. W celu złagodzenia objawów zapalenia można przepłukiwać gruczoł 1-proc. roztworem jodyny (1, 3).

Chroniczne lub podkliniczne mastitis należy podejrzewać w przypadku braku przybierania masy ciała oraz nagłych padnięć szczeniąt w miocie. Doświadczenia własne wskazują, że w przypadku stwierdzenia chronicznego mastitis należy odstawić szczenięta na pierwsze 24-48 godzin (do czasu uzyskania dawki leczniczej antybiotyku w organizmie), a potem „oddać” szczeniaki suce, kontrolując ich wzrost i sprawdzając, czy nie mają biegunki.

Dobór właściwego antybiotyku w przypadku leczenia chronicznego mastitis jest dość trudny. Przy jego wyborze należy wziąć pod uwagę wrażliwość bakterii na antybiotyki, jego penetrację do gruczołu mlekowego oraz wpływ na zdrowie szczeniąt, jeśli mają być one karmione przez leczoną sukę. Lekami z wyboru przy leczeniu chronicznego mastitis są: erytromycyna, trimetoprim, klindamycyna, linkomycyna (3). Tetracykliny wykazują się dużą skutecznością w leczeniu chronicznego zapalenia gruczołu mlekowego, ale ich stosowanie może negatywnie wpływać na wzrost uzębienia szczeniąt, dlatego nie powinny być stosowane u suki karmiącej.