Wścieklizna – stałe zagrożenie dla psów i kotów

Wrażliwość na zakażenie wirusem wścieklizny wykazują wszystkie zwierzęta stałocieplne, przy czym za naturalny rezerwuar patogenu uznaje się nietoperze i dzikie psowate. Nie każde pokąsanie przez zwierzę zakażone wirusem wścieklizny jest równoznaczne z rozwojem choroby, a infekcja, o ile nie rozwiną się objawy kliniczne choroby, nie zawsze musi kończyć się śmiercią.

Czynnikami decydującymi o rozwoju choroby są: odległość miejsca pogryzienia od ośrodkowego układu nerwowego, stopień unerwienia obszaru, w obrębie którego doszło do pokąsania przez wściekłe zwierzę, wiek pokąsanego zwierzęcia, (zwierzęta młode są bardziej wrażliwe na zakażenie) oraz wielkość dawki zakaźnej. U ludzi pokąsanych przez wściekłe psy, nie poddanych leczeniu, częstotliwość rozwoju choroby korelowała z miejscem pogryzienia.

Gdy doszło do pokąsania okolicy głowy, lub szyi, choroba rozwinęła się u 60% pacjentów, w przypadku pogryzienia rąk – u 40%, zaś nóg – u 10% pacjentów (5).

W roku 1948 wprowadzono w Polsce obowiązek szczepienia psów, będących głównym rezerwuarem wirusa dla człowieka. Następstwem tego był obserwowany od połowy lat 60. XX w. spadek częstości jej występowania u zwierząt domowych, a wzrost – u zwierząt dzikich. Obecne w Polsce liczba szczepionych przeciwko wściekliźnie zwierząt domowych oscyluje w granicach 4 mln rocznie (niemal całość stanowią psy, których populacja w Polsce szacowana jest na 7-8 milionów) (6).

Regularne szczepienia doustne lisów zapoczątkowane w województwach zachodnich w roku 1993, a od 2002 roku, prowadzone na terenie całego kraju, doprowadziły do znacznego ograniczenia występowania przypadków wścieklizny u tego gatunku zwierząt (6-8). Mimo że liczba przypadków wścieklizny tak u zwierząt dzikich, jak i domowych systematyczne spada, nie można mówić o całkowitym jej wyeliminowaniu.