Opieka pooperacyjna zoofizjoterapeuty nad pacjentem neurologicznym. Zalecenia dla właściciela

Opróżnianie pęcherza oraz kontrola wypróżnień

W zależności od stopnia uszkodzenia układu nerwowego oraz od lokalizacji uszkodzenia u pacjenta neurologicznego może dojść do zatrzymania moczu (pęcherz spastyczny) lub do nietrzymania moczu (pęcherz wiotki). Pęcherz spastyczny może wymagać manualnego wyciskania lub cewnikowania. Pęcherz wiotki nie trzyma moczu, mocz samoistnie wypływa ze zwierzęcia. W tej sytuacji wyciska się manualnie mocz oraz stosuje się pieluchy dla zwierząt i podkłady.

Ważna jest również kontrola nad wypróżnieniami. Jeśli zwierzę nie kontroluje oddawania kału, należy co jakiś czas sprawdzać, czy nie oddało kału. U pacjenta zanieczyszczonego moczem lub kałem znacznie szybciej dochodzi do powstania odleżyn.

Spacery

W zależności od zaleceń chirurga spacery wprowadza się do planu postępowania fizjoterapeutycznego tak szybko, jak jest to możliwe (nawet w dniu operacji). Spacer na zewnątrz pełni niezwykle istotne funkcje:

• Fizjologiczną. Umożliwia załatwienie potrzeb fizjologicznych w tych samych warunkach, w jakich odbywało się to dotychczas. Pozwala na wychwycenie momentu, w którym zwierzę zaczyna kontrolować wypróżnienia i oddawanie moczu. Jeśli zwierzę jest wyciskane, zaleca się, aby opróżnianie pęcherza odbywało się podczas spaceru, co będzie mu „przypominało” (torowanie nerwowe), w jakich okolicznościach powinno nastąpić oddawanie moczu.
• Psychologiczną i rehabilitacyjną. Należy uświadomić sobie, że w większości działania fizjoterapeutyczne stymulujące szybszy powrót do zdrowia (ćwiczenia czynne, bierne, hydroterapia) są dla zwierząt niezrozumiałe, tzn. pacjent nie wie, dlaczego ma stać na piłce czy chodzić w wodzie, pomimo tego, że robi to poprawnie. Natomiast spacer stanowi dla niego przyjemność, daje mu motywację do poruszania się. Pies będzie się starał zwiedzić, obwąchać różne miejsca, co będzie go motywowało, żeby w te miejsca się dostać. Spacery zdecydowanie przyspieszają proces rehabilitacji oraz umożliwiają zwierzęciu normalne funkcjonowanie społeczne (pamiętajmy, że „głowa” pacjenta jest zdrowa).

Ćwiczenia bierne

Ćwiczenia bierne wdraża się do programu opieki nad pacjentem w dniu zabiegu lub w kolejnej dobie, Ćwiczenia polegają na prowadzeniu płynnych i rytmicznych ruchów w stawach kończyn porażonych/z niedowładem. Terapeuta wykonuje wszystkie dostępne ruchy w danym stawie (np. staw biodrowy: zgięcie – wyprost, przywodzenie – odwodzenie, rotacja zewnętrzna – rotacja wewnętrzna, obwodzenie, ryc. 5-10, s. 38) w pełnym, dostępnym i niebolesnym zakresie ruchomości (ruchomość stawu może być zmniejszona np. na skutek OA). Ćwiczenia bierne służą m.in. utrzymaniu prawidłowego zakresu ruchu w stawach, a także stymulują układ nerwowy poprzez oddziaływanie na proprioreceptory zlokalizowane w strukturach aparatu ruchu.

Stymulacja odruchu zginaczowego

Stymulację odruchu zginaczowego rozpoczyna się w pierwszej dobie po zabiegu operacyjnym. Ćwiczenie to jest szczególnie wskazane w uszkodzeniu o typie górnego motoneuronu, gdzie przewagę mają prostowniki kończyn. Ćwiczenie wykonuje się poprzez uszczypnięcie opuszki lub błony międzypalcowej (nie doprowadzamy do wrażeń bólowych), co powoduje cofnięcie całej kończyny – zgięcie we wszystkich stawach. Stymulacja odruchu zginaczowego opóźnia zanik masy mięśni zginaczy oraz bodźcuje układ nerwowy (ryc. 11).