Zwichnięcie gruczołu trzeciej powieki

Trzecia powieka (membrana nicticans, micticant membrane, migotka) jest ruchomą strukturą o charakterze ochronnym, która znajduje się między powieką dolną a gałką oczną, w przynosowej części worka spojówkowego.

Migotka zbudowana jest z fałdu błony śluzowej (spojówki), usztywnianego przez chrząstkę w kształcie litery T, która nadaje trzeciej powiece kształt trójkątnego żagla skierowanego szczytem w stronę dna worka spojówkowego, zaś podstawą – ku górze i zewnętrznemu kątowi powiekowemu. Podstawę trzeciej powieki stanowi jej część wolna, która u większości psów jest pigmentowana na obszarze ok 1,5-3 mm od brzegu. U kotów nie obserwuje się pigmentacji. W spojówce, szczególnie od strony dogałkowej, zlokalizowane są liczne skupiska grudek chłonnych.

W szczycie trzeciej powieki umiejscowiony jest dodatkowy gruczoł łzowy (gruczoł trzeciej powieki), który obejmuje podstawę chrząstki i jeśli jest położony prawidłowo, nie jest widoczny. Gruczoł łzowy trzeciej powieki produkuje 25-40% filmu łzowego (9). Przewody wyprowadzające zlokalizowane są w spojówce, na powierzchni dogałkowej.

Aparat stabilizujący dla gruczołu stanowią drobne włókna łącznotkankowe pełniące funkcję wiązadła (1, 9).

Wykształcony z powięzi troczek łączy podstawę chrząstki z powięzią oczodołu okrywającą mięśnie – prosty i skośny. Mięśnie poruszające trzecią powieką są u zwierząt domowych wykształcone szczątkowo. Migotka porusza się biernie po gałce ocznej, gdy ta jest przemieszczana przez mięśnie cofacze gałki ocznej. Położenie trzeciej powieki jest również zależne częściowo od napięcia współczulnego mięśni gładkich oczodołu. Uszkodzenie szlaków współczulnych unerwiających tę okolicę (np. w syndromie Hornera) powoduje zapadnięcie się gałki ocznej w głąb oczodołu (enoftalmos) i wyeksponowanie migotki.