Co lekarz praktyk powinien wiedzieć o badaniu okulistycznym psów i kotów?

Schemat badania okulistycznego

Wraz z nabieraniem doświadczenia w badaniu okulistycznym lekarz weterynarii sam wypracowuje optymalny dla siebie i pacjenta schemat. Ważne jest jednak, aby pamiętać o podstawowych zasadach w jego tworzeniu:

1. Zawsze stosuje się ten sam schemat. Podczas badania łatwo o rozproszenie (stresujące się zwierzę, dodatkowe pytania opiekuna itp.). Badając w sposób chaotyczny, łatwiej ominąć jeden z etapów badania, dlatego wskazane jest ustalenie powtarzalnego schematu.
2. Nigdy nie omija się żadnego kroku diagnostycznego. Stan narządu wzroku może ulec zmianie, niektóre nieprawidłowości mogły być niewidoczne podczas pierwszego badania lub mogły zostać ominięte, powtarzanie czynności pozwoli uniknąć błędów lub wychwycić nowe nieprawidłowości na wczesnym etapie.
3. Kolejne kroki w schemacie opracowuje się tak, aby dana czynność nie uniemożliwiła badającemu przeprowadzenia kolejnego kroku badania. Przykładowo, wynik testu produkcji łez (test Schirmera I) będzie zafałszowany, jeżeli wcześniej poda się do worka spojówkowego proksymetakainę (Alcaine) w celu znieczulenia powierzchownego gałki ocznej.
4. Badanie wymagające użycia zbliżenia ze źródłem światła wykonuje się w zaciemnieniu, aby zminimalizować odbicie światła z pomieszczenia, mogące wpłynąć na zafałszowanie badania.

Propozycja schematu podstawowego badania okulistycznego

Wywiad z opiekunem

Nie różni się on bardzo od tego, który przeprowadzany jest przed badaniem internistycznym. Powinien zawierać pytania dotyczące:

• trybu życia, jakie prowadzi zwierzę – przykładowo: kot domowy, niewychodzący ma mniejsze ryzyko urazów w trakcie walk, obecności ciał obcych w worku spojówkowych czy białaczki (FeLV), podczas gdy u kotów wychodzących ryzyko to jest znacząco wyższe,
• historii chorób ogólnych oraz chorób narządu wzroku – niejednokrotnie stan oczu jest jedynie wtórną konsekwencją chorób ogólnoustrojowych pacjenta. Przykładowo: wtórnie do nadciśnienia tętniczego można zauważyć zmiany zachodzące na terenie siatkówki, które widoczne są często jeszcze przed pojawieniem się zauważalnych objawów ogólnych,
• alergii, w tym również na leki,
• głównego powodu wizyty oraz kiedy opiekun zauważył problem – warto również doprecyzować, czy problem dotyczy jednego oka, czy obydwu oraz czy choroba postępuje,
• czy zauważono zaburzenia widzenia (w ciągu dnia/po zmroku/bez znaczących różnic przy zmiennej intensywności oświetlenia),
• czy problem był już leczony (przez innego lekarza weterynarii lub na własną rękę przez opiekunów),
• czy stan oka/oczu uległ zmianie od czasu wystąpienia objawów do czasu wizyty w gabinecie,
• czy u innych zwierząt w domu lub osobników spokrewnionych występują podobne objawy.

Pomocne jest również zapoznanie się z epikryzą lub skierowaniem na badanie od lekarza prowadzącego, do których sporządzania autorzy zachęcają wszystkich lekarzy kierujących swoich pacjentów na badania specjalistyczne.

Ocena zachowania zwierzęcia w pełnym świetle/świetle przygaszonym

Autorzy łączą taką ocenę z wywiadem z opiekunem. Proszą wtedy, aby zwierzę zostało postawione na ziemi, bez smyczy – tak aby mogło bez pośpiechu zapoznać się z gabinetem. Podczas rozmowy z opiekunem obserwują zwierzę.

Należy zwrócić uwagę na to, czy zwierzę jest w stanie ominąć przeszkody w gabinecie, czy zauważa rozstawione miski lub zwraca uwagę na inne przedmioty w gabinecie – zarówno w pełnym, jak i przygaszonym świetle. Obserwuje się wtedy też, czy zwierzę porusza się, używając wszystkich zmysłów czy tylko węchu lub słuchu. Taka ocena jest dużo łatwiejsza w przypadku psów niż kotów. Te ostatnie, z uwagi na stres towarzyszący wizycie lekarskiej, najczęściej nie chcą opuścić transportera lub chowają się od razu po jego opuszczeniu, co znacząco utrudnia obserwację.