Hemodializa praktycznie

Możliwe komplikacje

Komplikacje w trakcie zabiegu mogą wynikać zarówno ze stanu pacjenta (zazwyczaj bardzo ciężki stan kliniczny obarczony jest możliwością wystąpienia wielu komplikacji), jak i z winy aparatu do hemodializy. Ten jednak jest wyposażony w znaczną liczbę monitorów i czujników regulujących pracę i z tego względu awarie są bardzo rzadkie. Jeżeli już się zdarzą, to zawsze należy mieć pod ręką instrukcję do aparatu, by móc szybko zareagować.

Do najistotniejszych powikłań zabiegu bezpośrednio dotykających pacjenta należy między innymi obniżenie ciśnienia krwi (niedociśnienie tętnicze). Związane jest ono z pierwszym etapem zaciągania krwi z cewnika do układu linii krwi lub z późniejszym usuwaniem relatywnie dużej, w stosunku do objętości osocza, ilości płynów w czasie ultrafiltracji. Zmniejszenie objętości krwi krążącej daje w efekcie zmniejszenie pojemności minutowej serca i spadek ciśnienia krwi. Spadek ciśnienia może być związany również z uwolnieniem szeregu mediatorów mogących je powodować (cytokininy C3a, C5a, kininy), wynikającym z aktywacji układu dopełniacza podczas kontaktu krwi z błoną dializatora. Głównymi objawami niedociśnienia są wymioty i zapaść.

Zespół niewyrównania dializacyjnego (Dialysis Disequilibrium Syndrome) stanowi grupę objawów neurologicznych i ogólnoustrojowych. Spotykany jest najczęściej w przypadkach szybkiej dializy u pacjentów z ciężką azotemią. Etiopatogeneza tego schorzenia nie została jeszcze do końca poznana. Prawdopodobnie związana jest z występowaniem obrzęku mózgu. Uważa się, że prowadzić do tego mogą między innymi: zwiększenie gradientu osmotycznego między komórkami układu nerwowego a osoczem (szybkie usuwanie osmotycznie czynnych cząsteczek mocznika), szybka korekta kwasicy mleczanowej (zmiany pH płynu mózgowo-rdzeniowego) i szybkie zmiany stężenia sodu (nieodpowiedni dobór płynu dializacyjnego). Objawami, jakie można obserwować u pacjentów z ZND, są: pobudzenie, dezorientacja, drgawki, wymioty, śpiączka i śmierć. Mogą one wystąpić w trakcie procesu hemodializy i do 48 godzin po jej zakończeniu (12).

Ze względu na konieczność podawania preparatów przeciwzakrzepowych zwiększone jest ryzyko wystąpienia krwawień i krwotoków. Dzięki monitorowaniu ciśnienia krwi i wartości hematokrytu można zmniejszyć do minimum możliwość ich wystąpienia. Jednakże na przykład krwawienia z owrzodzeń przewodu pokarmowego mogą nie dać wyraźnych zmian wartości kontrolowanych parametrów. W przypadku stosowania antykoagulacji heparynowej należy zawsze być zaopatrzonym w protaminę, środek odwracający działanie przeciwkrzepliwe.

Innymi możliwymi komplikacjami zabiegu hemodializy są: zaburzenia oddechowe, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, niedrożność kateteru związana z wykrzepianiem się krwi w jego świetle, infekcje, obrzęk i zaburzenia apetytu.

Decyzję o zakończeniu terapii hemodializą opiera się na analizie wielu czynników. Wpływ na nią ma ogólne samopoczucie pacjenta i to, czy dobrze znosi same zabiegi i hospitalizację. Analiza otrzymywanych kolejno wyników badań dostarcza informacji o skuteczności procedury. Wystąpienie ewentualnych komplikacji może być przyczyną do natychmiastowego zaprzestania stosowania tej formy leczenia.

Hemodializa jest procedurą medyczną wymagającą odpowiedniego sprzętu i wyposażenia. Do prawidłowego przeprowadzenia zabiegu, poza aparatem do hemodializy, niezbędne jest wyposażenie pracowni w monitor pacjenta, zestaw do reanimacji, oddział szpitala dla zwierząt i odpowiednio wyszkolony personel medyczny. Hemodializa w wielu przypadkach jest jedynym zabiegiem ratującym życie i dającym niezbędny czas do wycofania się procesów patologicznych i zadziałania odpowiednich leków.