Hemodializa praktycznie

Hemodializa jest procedurą medyczną, której celem jest oczyszczenie krwi z toksyn w niej krążących, poddających się dializie. Dotychczas napisano wiele artykułów dotyczących założeń hemodializy i ramowo ją opisujących. Ten ma na celu usystematyzowanie wskazań, tak, aby każdy lekarz weterynarii mógł odpowiednio zakwalifikować i przygotować pacjenta do zabiegu oraz przekazać opiekunom zwierzęcia odpowiednią wiedzę na temat zalecanej terapii.

Kwalifikowanie pacjenta do zabiegu

Kwalifikowanie pacjenta do zabiegu oparte jest przede wszystkim na analizie wyników badań krwi, badań obrazowych i ocenie stanu klinicznego pacjenta. Głównym wskazaniem do hemodializy jest ostra niewydolność nerek, w przebiegu której dochodzi do oligurii lub anurii. Hemodializa, poza nie poddającą się konwencjonalnemu leczeniu ostrą niewydolnością nerek, wskazana jest również u pacjentów z przewodnieniem i/lub hiperkaliemią. W przypadku pacjentów z przewlekłą chorobą nerek stosowanie dializy ma jedynie sens w zaostrzeniach procesu chorobowego (1-5).

Niezbędne jest utworzenie karty pacjenta zakwalifikowanego do hemodializy. Zawarte w niej informacje powinny obejmować przede wszystkim podstawowe dane o zwierzęciu (gatunek, rasa, wiek, waga), historię i przebieg choroby, dane o chorobach i szczepieniach, które pacjent przeszedł w przeszłości, oraz komplet wszystkich przeprowadzonych badań dodatkowych. Pełna dokumentacja pacjenta jest niezbędna do odpowiedniego zaplanowania procedury.

Kluczowe znaczenie ma również rozmowa z opiekunami zwierząt, które zostały zakwalifikowane do zabiegu hemodializy. Dokładne omówienie przebiegu procedury, uprzedzenie o możliwych komplikacjach i określenie celu, do którego się dąży, pozwoli opiekunom podjąć świadomą decyzję.

Wśród informacji zawartych w przekazie musi zawierać się wiadomość o konieczności założenia (w znieczuleniu ogólnym) cewnika, umieszczonego w żyle szyjnej zewnętrznej, którego końcówka sięga do przedsionka serca, o konieczności hospitalizacji pacjenta i o możliwych komplikacjach (m.in. spadku ciśnienia, krwawieniach). Istotne jest również poinformowanie opiekuna zwierzęcia o kosztach, wynikających między innymi z konieczności stosowania jednorazowych dializatorów, linii krwi, koncentratów, biBagów, a także o znacznych nakładach pracy nie tylko lekarza wykonującego zabieg, ale również niezbędnego personelu medycznego.

Lekarz wykonujący zabieg sam powinien zakwalifikować pacjenta. Jednym z podstawowych ograniczeń jest masa ciała, z czym związana jest bezpośrednio objętość krwi krążącej w ciele. Zarówno u psa, jak i u kota średnio na kilogram masy ciała przypada około 60-70 ml krwi. Znając objętość linii krwi i objętość dializatora, można oszacować procent objętości krwi krążącej, niezbędnej do wypełnienia linii krwi i dializatora. W niektórych przypadkach „niedobór” krwi można uzupełnić poprzez transfuzję, jednakże rzadko jest to praktykowane ze względu na możliwe powikłania potransfuzyjne i krótki okres przeżywalności krwinek dawcy. Najczęściej hemodializę stosuje się u zwierząt powyżej 15 kg, chociaż niektóre dostępne na rynku elementy stosowane w sztucznych nerkach pozwalają na przeprowadzenie zabiegu już u pacjenta o wadze 2,5 kg.