Hemodializa praktycznie

Kateter do hemodializy

Podczas zabiegów hemodializy stosuje się najczęściej cewniki do dojść centralnych, dwukanałowe. Wielkość cewnika należy dostosować do wielkości pacjenta, a właściwie do długości jego naczyń; umieszczony w żyle szyjnej zewnętrznej musi sięgać końcówką do światła prawego przedsionka. Wymaganą wielkość kateteru można oszacować, stosując prawo Hagena-Poiseuille’a, opisujące zależność między strumieniem objętości krwi a jej lepkością, gradientem ciśnień oraz charakterystyką naczynia.

Gdzie: Qb to przepływ krwi, k jest stałą proporcjonalności, ΔP jest różnicą ciśnień, D identyfikuje średnicę kateteru, L jest długością cewnika i V oznacza lepkość krwi.

W codziennej praktyce szacuje się długość cewnika na podstawie wielkości pacjenta. Najczęściej stosuje się katetery długości od 15 do 36 cm, jednak na rynku dostępne są również inne. Istotne jest, żeby kateter miał odpowiednie światło, powinno się ono mieścić w zakresie pomiędzy 7F a 14F. Cewnik używany w hemodializie zwierząt charakteryzuje się podwójnym światłem (typ podwójne D zapewnia największe światło w stosunku do najmniejszej powierzchni kontaktu z krwią) i przesunięciem ujść na końcu względem siebie. Ujście przewodu tętniczego (zasysającego krew) znajduje się zwykle wyżej niż ujście przewodu żylnego (oddającego krew). Oba przewody otwierają się na zewnątrz odpowiednimi portami, tętniczym i żylnym, odpowiednio oznakowanymi. Mimo że pacjenci kwalifikowani do zabiegu hemodializy najczęściej są w stanie ciężkim, to założenie cewnika powinno odbywać się w premedykacji i krótkim znieczuleniu ogólnym.

Samo założenie cewnika początkowo może wydawać się skomplikowane, ale po kilku udanych próbach okazuje się nie tak bardzo kłopotliwe. Każdy fabrycznie nowy cewnik wyposażony jest w zestaw do przezskórnej techniki umieszczenia go w naczyniu metodą Seldingera. Cewnik bez kołnierza (dakronowego kołnierza zrastającego się z tkanką łączną pacjenta) może pozostawać w pierwotnym ułożeniu przez kilka tygodni. Oczywiście jego użytkowanie związane jest z zachowaniem zasad ścisłej aseptyki i koniecznością przepłukiwania go heparynizowanym płynem, by ustrzec się przed jego zatykaniem. Jeżeli planowana procedura ma trwać nawet do kilkunastu tygodni, to można metodą tunelizacji umiejscowić kateter z kołnierzem. Ta metoda jest jednak bardzo rzadko stosowana w weterynarii.

Cewnik umiejscawia się w żyle szyjnej zewnętrznej, tak, aby jego końcówka sięgała do światła prawego przedsionka. Każdy z nich wyposażony jest w markery radiologiczne, dzięki którym można sprawdzić w obrazie RTG, czy jest on prawidłowo ułożony. Nowoczesne cewniki wyposażane są w przewód do podłączenia odprowadzenia wewnętrznego EKG, dzięki któremu można obserwować wzrost amplitudy załamka P jako następstwo wejścia do światła przedsionka. Cewnika do hemodializy należy używać tylko w podłączeniu z odpowiednimi końcówkami linii krwi i przy każdym użyciu zabezpieczyć antyseptycznie. Płyny i leki jednocześnie stosowane powinny być podawane przez inny cewnik dożylny (6).

Przed każdym zabiegiem hemodializy pacjent przechodzi kompleksowe badanie fizykalne (badanie kliniczne, oznaczenie masy ciała, oznaczenie liczby oddechów i liczby uderzeń serca w ciągu minuty, pomiar temperatury ciała i – w miarę możliwości – saturację). Pobierana jest również krew, w której oznaczane są parametry morfologiczne i biochemiczne, jonogram oraz opcjonalnie koagulogram). W trakcie zabiegu kontrolnie mierzone są poziomy mocznika i kreatyniny, a po skończonej dializie powtarza się oznaczenie morfologii i „nerkowe” parametry biochemiczne.