Niesteroidowe leki przeciwzapalne – czy rzeczywiście są bezpieczne dla zwierząt?

Mechanizm działania

Główny mechanizm działania NLPZ polega na zahamowaniu aktywności cyklooksygenazy (COX) – enzymu przekształcającego kwas arachidonowy w prostaglandyny (4). Prostaglandyny są mediatorami bólu i procesu zapalnego, ale w niektórych tkankach pełnią inne ważne funkcje. Wpływają między innymi na prawidłowe funkcjonowanie nerek, śluzówki przewodu pokarmowego i prawidłową krzepliwość krwi.

Istnieją trzy izoformy enzymu, o różnej lokalizacji i odmiennym działaniu. Cyklooksygenaza COX-1 jest obecna między innymi w śluzówce przewodu pokarmowego oraz w nerkach i jest określona jako izoenzym konstytutywny (tzw. dobry), którego końcowe produkty uczestniczą wyłącznie w procesach fizjologicznych (działanie ochronne na przewód pokarmowy, utrzymanie prawidłowej czynności nerek, regulacja hemostazy) (9).

Cyklooksygenaza COX-2 występuje w komórkach śródbłonka oraz w tkankach objętych procesem zapalnym i jest określona jako izoenzym indukowany (tzw. zły), którego końcowe produkty uczestniczą wyłącznie w procesach patologicznych (ból, zapalenie, gorączka, hamowanie apoptozy) (13), Cyklooksygenaza COX-3 jest obecna głównie w mózgu i jej rola nie została do końca wyjaśniona.

COX-2 jest także enzymem konstytutywnym obecnym w takich narządach jak nerki czy jajniki (21). Końcowe produkty tego izoenzymu uczestniczą również w procesach naprawczych zrastania się kości (29). Zahamowanie aktywności COX-2 uczynnia drugą drogę przemian kwasu arachidonowego (szlak lipooksygenazy). Leukotrieny, będące końcowymi produktami tego szlaku, dodatkowo uszkadzają błonę śluzową przewodu pokarmowego (35). Z tego powodu także NLPZ wykazujące większe powinowactwo do COX-2 nie są wolne od ryzyka uszkodzenia przewodu pokarmowego.

Oddziaływanie na przewód pokarmowy

Stosowanie leków z grupy NLPZ wiąże się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego (1). Powikłania po długotrwałej terapii NLPZ są związane z pojawieniem się: nadżerek, owr...