Czy mały ssak to trudny pacjent?

Wybrane zoonozy

Na szczególną uwagę wśród zoonoz zasługują te opisane poniżej.

Kampylobakterioza

Fretki, świnki morskie i chomiki mogą przenosić bakterie z rodzaju Campylobacter na ludzi, bez względu na to, czy wykazują objawy kliniczne choroby. W przypadku ludzi częstość zapadania na kampylobakteriozę wykazuje tendencję wzrostową (7). Zakażenie mikroorganizmem z rodzaju Campylobacter, oprócz objawów ze strony układu pokarmowego, może u ludzi skutkować również zapaleniem wsierdzia, stawów oraz opon mózgowo-rdzeniowych (4).

Robaki płaskie (tasiemce)

Pasożyty mogą być przenoszone z gryzoni, jeśli ludzie przypadkowo zjedzą żywicieli pośrednich takich jak pchły lub żuki. Należy bezwzględnie unikać gryzienia paznokci, zwłaszcza po próbie zabicia owada gołymi rękami (2).

Dermatomikozy (grzybice skórne)

Grzybice powszechnie występują u świnek morskich. Najczęściej powodowane są Trichophyton mentagrophytes i Microsporum gypseum. Objawy kliniczne, w postaci zaczerwienienia skóry z miernym świądem, pojawiają się u lekarzy weterynarii lub techników weterynarii, którym zdarza się zapomnieć o rękawiczkach podczas badania klinicznego zwierzęcia (ryc. 1) (2, 3).

Limfocytarne zapalenie opon i splotów naczyniowych

Jest chorobą wirusową, która występuje przede wszystkim u chomików syryjskich o złocistym ubarwieniu, dziko żyjących myszy, sporadycznie u świnek morskich. Człowiek zaraża się głównie poprzez pył zawierający wirusy wydalane przez pozornie zdrowe gryzonie lub spożywając jedzenie zanieczyszczone wydalinami gryzoni. Wirus prowadzi do limfocytarnego zapalenia opon i splotów naczyniówkowych, ale infekcja może przebiegać także łagodnie, z objawami grypopodobnymi (2).

Pastereloza

Pasteurella spp. mogą być przenoszone na ludzi poprzez rany kąsane lub bezpośredni kontakt z królikami, gryzoniami i świnkami morskimi. Bakterie mogą stanowić normalną florę błon śluzowych u wielu zwierząt, ale w sprzyjających warunkach powodują choroby układu oddechowego, ropnie, a nawet posocznicę. Bakteria ta stanowi znaczący czynnik wywołujący trudno leczące się ropnie u królików. Należy zwracać baczną uwagę na higienę podczas opieki nad chorym zwierzęciem, tym bardziej, że leczenie jest długotrwałe (2, 3).

Jersinioza

Wywołują ją bakterie z rodzaju Yersinia. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie wody lub pokarmu zanieczyszczonych odchodami fretek lub szczurów zawierającymi bakterie. Możliwe jest także przeniesienie zarazka poprzez pchły, a także bezpośrednie zakażenie od zwierzęcia lub drugiego człowieka w warunkach niedostatecznej higieny, jak i przez uszkodzoną skórę (5). Choroba może występować jako zatrucie pokarmowe, zapalenie jelit (może imitować zapalenie wyrostka robaczkowego). W przypadku występowania przewlekłej postaci choroby tworzą się gruzełki z cechami martwicy (stąd nazwa – gruźlica rzekoma) (2, 3, 5).

Gorączka od ugryzienia szczura

Wywoływana zakażeniem głównie Streptobacillus moniliformis. Drobnoustrój zasiedla górne drogi oddechowe szczurów, myszy i myszoskoczków. Choroba przenosi się przez ugryzienie lub zadrapanie. Występuje charakterystyczna triada objawów klinicznych: gorączka, wysypka i zapalenie stawów. Samo ugryzienie goi się szybko i przeważnie bez powikłań. Sporadycznie rozwijają się ropnie tkanek miękkich, zapalenie płuc, wsierdzia i mięśnia sercowego oraz opon mózgowych. W Polsce choroba nie stanowi problemu, jednak w Indiach czy USA nadal notowane są przypadki choroby przenoszonej ze zwierząt na człowieka (2, 3).