Ćwiczenia aktywne wykorzystywane w treningu i rehabilitacji psa sportowego

Ćwiczenia kształtujące równowagę i świadomość ciała

Propriocepcja (czucie głębokie, zmysł kinestetyczny) jest to zmysł orientacji ułożenia części własnego ciała w przestrzeni. Receptory tego zmysłu (proprioreceptory) są ulokowane w uchu wewnętrznym, mięśniach i ścięgnach, torebkach stawowych i więzadłach. Dostarczają informacji o tonusie mięśniowym. Dzięki temu zmysłowi pies zna położenie swojego ciała w przestrzeni bez kontroli wzroku.

Włókna nerwowe odpowiedzialne za przewodzenie czucia głębokiego, tak jak wszystkie inne rodzaje włókien nerwowych, podlegają wytrenowaniu. Dobrze rozwinięta propriocepcja umożliwia planowanie i prowadzenie ruchu, regulację napięcia mięśniowego i koordynację pracy mięśni, a także zmniejsza ryzyko kontuzji.

Przykłady ćwiczeń kształtujących propriocepcję

Cavaletti

Chodzenie ponad poprzeczkami, bez kontroli wzrokowej, zmusza psa do świadomego stawiania kroków w odpowiedniej odległości. Ćwiczenie początkowo wykonuje się przy równym odstępie między poprzeczkami. Z czasem ustawia się różne dystanse, poprzeczki pod różnym kątem. Może być również wykonywane na niestabilnym, miękkim podłożu. Ćwiczenie musi być wykonywane powoli, co zwiększa precyzję ruchów.

Ćwiczenia wykorzystujące niestabilne podłoże

Ćwiczenia równoważne mogą być wykonywane przy użyciu różnego rodzaju akcesoriów rehabilitacyjnych, których zadaniem jest wprowadzenie elementu niestabilności podłoża, co generuje znaczną liczbę impulsów proprioceptywnych. Do najczęściej wykorzystywanych sprzętów zalicza się: poduszki sensomotoryczne, równoważnie, trampoliny, piłki i wałki rehabilitacyjne (ryc. 9).

Ćwiczenia zwiększające gibkość

Gibkość jest definiowana jako duża amplituda ruchu we wszystkich stawach ciała. Duża amplituda umożliwia prowadzenie bardziej ergonomicznych ruchów, ma również pozytywny wpływ na siłę mięśniową. Gibkość kształtuje się poprzez odpowiednie przygotowanie ciała psa do wysiłku fizycznego w procesie rozgrzewki oraz poprzez procedurę cool down stosowaną po wysiłku fizycznym. Ćwiczenia zwiększające gibkość zostały opisane w artykule Postępowanie przed zawodami sportowymi oraz po nich, czyli jak odpowiednio przygotować do startu i wyciszyć po starcie psiego sportowca, który ukazał się w numerze 3/2014 „VetPersonelu”.

Ćwiczenia specyficzne dla danej dyscypliny sportu

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że kształtowanie i doskonalenie umiejętności specyficznych dla uprawianej dyscypliny sportu stanowi bardzo istotny element kompleksowego treningu. Ćwiczenia z tej grupy właściciel będzie znał i potrafił przeprowadzić lepiej niż zoofizjoterapeuta. Niemniej jednak należy uświadamiać i przypominać opiekunom psów sportowych, że odpowiednio zaplanowany i przeprowadzony trening stanowi kluczowy element w przygotowaniu formy do zawodów. Ma to również niebagatelne znaczenie u psów powracających do treningu sportowego po przebytej kontuzji.

mgr Małgorzata Kizerwetter
zoofizjoterapeuta
Psychodnia – Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt w Warszawie
przewodnicząca Polskiego Związku Zoofizjoterapeutów
dyrektor Studium Fizjoterapii Zwierząt