Śmiertelność okołoporodowa cieląt – niedoceniany problem

Urazy mechaniczne powstałe tuż po porodzie

Sporadycznie zdarzają się przypadki śmierci cieląt wskutek poniesionych urazów lub niewłaściwie zapewnionej opieki poporodowej. Największą przyczyną urazów mechanicznych jest udział człowieka, gdzie nieumiejętnie prowadzona resuscytacja prowadzi do urazów szkieletu, w szczególności złamań żeber, które mogą być letalne dla cielęcia. Jednak nie wszystkie urazy mechaniczne muszą być efektem działalności człowieka. Zdarzają się przypadki, gdzie rodząca sztuka w szoku poporodowym stratuje swoje cielę bądź dokonają tego inne sztuki. W takich przypadkach w obrazie sekcyjnym można zaobserwować: liczne krwiaki, złamania żeber, kości długich oraz urazy narządów miąższowych, przede wszystkim wątroby, rzadziej nerek. Inną specyficzną grupą urazów są perforacje przełyku i uszkodzenia krtani wskutek nieumiejętnego wprowadzania sondy podczas pojenia cielęcia siarą. Tego typu urazy nie zabijają cieląt od razu, lecz w ciągu kilkunastu godzin do kilku dni od ich wystąpienia, wskutek rozwoju infekcji lub obrzęku, który uniemożliwia sprawne oddychanie noworodka.

Postępowanie po porodzie

Szczególnie ważnym aspektem jest prawidłowe zaopatrzenie cielęcia tuż po porodzie w siarę oraz zabezpieczenie kikuta pępowiny. Te dwa zabiegi powinny być wykonywane rutynowo w każdym stadzie i z wielką starannością, ponieważ są one kluczowe w ochronie zdrowia cieląt przed czynnikami infekcyjnymi. Markerem oceny prawidłowego odpojenia cielęcia jest oznaczanie stężenia gammaglobulin w surowicy około 48 godzin po narodzinach. Wartość ta powinna być nie mniejsza niż 15 g immunoglobulin/l.

Ponadto w przypadku wystąpienia syndromu słabego cielęcia w wyniku nasilonej kwasicy oddechowo-metabolicznej wskazane jest w pierwszej kolejności ustabilizowanie noworodka po porodzie poprzez udrożnienie dróg oddechowych i wlew preparatów buforujących, które znacząco poprawią żywotność oraz zniwelują zakwaszenie organizmu. Kwasica w połączeniu z niedotlenieniem upośledza także krążenie w krwiobiegu, dochodzi do jego centralizacji, co pośrednio wpływa na gorszą absorbcję przeciwciał siarowych i przyczynia się do uzyskania niezadowalających poziomów zabezpieczenia pomimo podania siary o bardzo dobrych parametrach. Dobrą praktyką jest również zapewnienie promiennika ciepła noworodkom, w szczególności w miesiącach z niską temperaturą, z uwagi na duże straty energii podczas wysychania sierści i ryzyko rozwoju groźnej dla życia hipotermii.

Wnioski

Podsumowując, śmiertelność okołoporodowa cieląt jest problemem, który może mieć swoje podłoże w wielu różnych błędach popełnianych już na etapach: profilaktyki chorób zakaźnych (bądź jej braku), krycia, żywienia, przygotowywania sztuk do porodu, samej asekuracji i pomocy porodowej czy też opieki nad noworodkiem. Wiele przypadków martwych urodzeń jest związany z prostymi błędami popełnianymi podczas udzielania pomocy rodzącej. Brak interwencji, zbyt szybka, agresywna interwencja, brak należytej staranności podczas opieki nad noworodkiem zbierają swoje śmiertelne żniwo i generują koszty dla stada, przy okazji powodując frustrację właścicieli. Kluczem do sukcesu wydaje się być wyważenie reakcji oraz wykonywanie zadań zgodnie z przewidzianym protokołem, a także nacisk na szeroko rozumianą profilaktykę.