Oddziaływanie wybranych czynników środowiskowych na status immunologiczny i zdrowotny cieląt
Skrajne wartości temperatury odgrywają istotną rolę w homeostazie ustroju, czego efektem są zaburzenia w pobieraniu paszy, obniżenie dziennych przyrostów wagowych oraz wzrost podatności na infekcje. Strefa obojętności cieplnej zależnie od wieku cieląt kształtuje się na poziomie 10-26°C. Temperatury powyżej lub poniżej tego zakresu wywołują reakcję stresową, charakteryzującą się wzrostem poziomu kortyzolu we krwi. W temp. powyżej 26°C następuje istotne, o ok. 30%, obniżenie wchłaniania przeciwciał siary podanej cielętom w pierwszych 2 godz. po urodzeniu. Natomiast przy zbyt niskich wartościach stwierdza się obniżenie przyswajania pokarmu oraz zaburzenia w absorpcji immunoglobulin klas M i G (38).
Schorzenia cieląt mają istotny wpływ na tempo wzrostu, np. zapalenie płuc wiąże się z redukcją średnich dobowych przyrostów masy ciała (ADG), wynoszących 66 g w pierwszym miesiącu życia. Względny spadek tempa wzrostu u młodszych cieląt ras mlecznych kształtuje się na poziomie 8% dla cieląt z objawami zapalenia płuc, 18% w przypadku cieląt z biegunką i 29% w przypadku cieląt, u których występowały jednocześnie zapalenie płuc oraz biegunka. Im bardziej przewlekła choroba, tym większy wpływ na kolejne etapy wzrostu, średnio około 50 g mniej dziennie, oraz czasu dojrzewania cieląt nawet do 5 mies. (26).
Także zmiany w poziomie białek ostrej fazy u nowonarodzonych cieląt mogą być wskaźnikiem właściwego transferu odporności siarowej. Zgodnie z sugestiami Tóthová i wsp. (2013) obejmującymi przegląd piśmiennictwa z badań eksperymentalnych prowadzonych przez wiele ośrodków naukowych w siarze krów występuje zwiększona koncentracja niektórych białek ostrej fazy, jak SAA czy CRP, których rolą jest utrzymywanie właściwego statusu zdrowotnego u cieląt szczególnie w pierwszych 10 dniach życia.
Potwierdzono również, że wysokie stężenia SAA związanego z gruczołem mlekowym (izoforma M-SAA3) obecne w siarze zdrowych krów wykazuje istotne działanie ochronne na przewód pokarmowy noworodków poprzez stymulowanie wytwarzania mucyny z komórek jelitowych i zmniejszanie kolonizacji patogenów, przez co zwiększa odporność cieląt na zachorowania w pierwszych dniach po urodzeniu. Obserwowane na przykład istotnie wyższe stężenia haptoglobiny u cieląt odsadzonych w pierwszych godzinach po urodzeniu w odniesieniu do cieląt odsadzanych w kolejnych tygodniach życia, co przekładało się m.in. na zdrowotność oraz odpowiedź immunologiczną zwierząt w kolejnych tygodniach odchowu, jak też współczynniki produkcyjne (3).
Zmiany w koncentracji białek ostrej fazy u cieląt stanowią ponadto wymierny wskaźnik przebiegu procesu zapalnego i w wielu przypadkach są markerem zwiększonej wrażliwości cieląt na infekcje. Rezultaty wielu badań prowadzonych przez liczne międzynarodowe (33) oraz krajowe (16) ośrodki naukowe, w tym także badania własne (51), potwierdzają istotny udział haptoglobiny, fibrynogenu, oraz surowiczego amyloidu A jako wskaźników zwiększonej podatności cieląt na występowanie syndromu oddechowego. Wybrane funkcje immunologiczne wybranych białek ostrej fazy zostały zaprezentowane w tab. 3.
W wielu badaniach potwierdzono również istotny udział zróżnicowanych środowiskowych czynników stresowych, tj: warunki mikroklimatyczne, transport, odsadzanie, infekcje wirusowe i bakteryjne, na kształtowanie się poziomów białek ostrej fazy u zwierząt oraz ich oddziaływania na wybrane parametry immunologiczne u bydła (16, 18, 34, 51). Zróżnicowanie w zakresie koncentracji wybranych białek ostrej fazy w zależności od czynnika stresowego przedstawiono w tab. 4.
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2641 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Niezakaźne przyczyny chorób kończyn u świń
Problem kulawizn u loch Kulawizny u loch są, tuż po problemach w rozrodzie, najważniejszą przyczyną brakowań loch z dalszej hodowli. Najwięcej przypadków obserwuje się w okresie od odsadzenia do momentu porodu. Bardzo często schorzenia kończyn są rejestrowane u pierwiastek lub u loch po drugim porodzie, a więc w okresie, kiedy wchodzą one w najbardziej wydajny […]
Posocznica cieląt wywołana przez E. coli. Kolisepticemia
Zapobieganie W przypadku zachorowań na kolisepticemię należy brać pod uwagę przede wszystkim dwa czynniki: niski poziom immunoglobulin w surowicy krwi oraz system odchowu cieląt sprzyjający zakażeniom patogennymi szczepami E. coli (14, 17, 18). Wiele czynników ma wpływ na transfer immunoglobulin siarowych. Jednak najważniejszą rolę odgrywają czas, w jakim zostanie podana siara po urodzeniu, oraz ilość […]
Niezakaźne przyczyny chorób kończyn u świń
Problem kulawizn u loch Kulawizny u loch są, tuż po problemach w rozrodzie, najważniejszą przyczyną brakowań loch z dalszej hodowli. Najwięcej przypadków obserwuje się w okresie od odsadzenia do momentu porodu. Bardzo często schorzenia kończyn są rejestrowane u pierwiastek lub u loch po drugim porodzie, a więc w okresie, kiedy wchodzą one w najbardziej wydajny […]
Kiedy warto zlecić rozmaz krwi u koni?
Po drugie, w rozmazie możliwe jest postawienie podejrzenia aglutynacji erytrocytów, sugerującej immunohemolityczne tło niedokrwistości – IMHA (ryc. 3). Weryfikacja występowania aglutynacji następuje w teście aglutynacji szkiełkowej. Niedokrwistości immunohemolitycznej może także towarzyszyć obecność sferocytów (choć rzadko spotykana u koni). W przypadku hemolizy na tle uszkodzeń oksydacyjnych erytrocytów (np. w przypadku zatruć liśćmi czerwonego klonu lub DMSO) […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]