Charakterystyka płynu żwaczowego oraz jego wykorzystanie w diagnostyce wybranych chorób metabolicznych bydła

Płyn żwaczowy może być użytecznym materiałem diagnostycznym w rozpoznawaniu niektórych chorób metabolicznych bydła, w tym kwasicy lub zasadowicy żwacza. Dziś znaczenie mają nie tyle postacie kliniczne, co formy subkliniczne. Wykazano, że w przebiegu wymienionych jednostek chorobowych płyn żwaczowy zmienia swoje parametry fizykochemiczne, takie jak: odczyn, kolor, zapach, konsystencja, zdolność do sedymentacji (1). Już wstępna kontrola zapachu płynu żwaczowego może nasunąć podejrzenia kwasicy żwacza, gdyż w przebiegu tej choroby płyn zmienia swoją woń ze swoistej (aromatycznej) na kwaskowatą. Ponadto zaobserwowano również zmniejszoną aktywność enzymatyczną bakterii symbiotycznych bytujących w żwaczu, co ocenić można, dodając do próbki pobranego płynu żwaczowego błękit metylenowy. W warunkach fizjologicznych bakteryjne oksydoreduktazy powinny zmetabolizować błękit metylenowy, co będzie skutkować powrotem do pierwotnej barwy płynu żwaczowego w przeciągu 2-6 minut (1). Zmiany w płynie żwaczowym można również zaobserwować na jego rozmazach, gdzie w obrazie mikroskopowym można zauważyć zmniejszoną ogólną liczbę pierwotniaków oraz ich zmniejszoną ruchliwość (2).

Należy dodać, że diagnostyka kwasicy lub zasadowicy żwacza nie powinna opierać się jedynie na pomiarze odczynu płynu żwaczowego, ponieważ jest on zmiennym parametrem, który wykazuje znaczne wahania dobowe. Dodatkowo istnieje ryzyko błędnego odczytu pH ze względu na zanieczyszczenie próbki, np. śliną (podczas pobierania sondą). Kluczowa wydaje się ocena ilości oraz aktywności mikroorganizmów zamieszkujących żwacz. Niektórzy naukowcy uważają, że zmiana pH płynu żwaczowego jest jedynie jednym z elementów etiopatogenezy kwasicy żwacza. Jako drugi ważny element mechanizmu choroby wymienia się zmiany w mikrobiomie żwacza (3).

Metody pobrania płynu żwaczowego

By pobrać próbkę płynu żwaczowego, należy posłużyć się jedną z przedstawionych technik:

a) Punkcja żwacza (rumenocentesis) – metoda ta polega na wy...