Zasady bezpiecznej pracy z promieniowaniem rentgenowskim

Radiologia jest podstawową metodą diagnostyczną w medycynie weterynaryjnej. Mimo korzyści, jakie medycyna czerpie z promieniowania rentgenowskiego, kontakt z nim stanowi potencjalne zagrożenie dla personelu weterynaryjnego. Polskie prawo szczegółowo opisuje obowiązki pracodawcy względem ochrony zatrudnionych pracowników. Niestety, medycyna weterynaryjna została częściowo wykluczona z państwowej kontroli nad promieniowaniem jonizującym. W tym artykule autorki chciałyby zwrócić Państwa uwagę na odpowiednie metody wykonywania zdjęć rentgenowskich w lecznicy oraz środki ochrony siebie oraz swoich pracowników.

Aparat rentgenowski stał się podstawowym wyposażeniem placówki weterynaryjnej, a rentgenografia jest niezbędna do prawidłowej diagnostyki chorób zwierząt towarzyszących. Tomografia komputerowa i fluoroskopia, bazujące na tym samym zjawisku fizycznym (tj. promieniowaniu rentgenowskim), zyskują w Polsce coraz większe grono użytkowników. Radioterapia – od niedawna debiutująca w naszym kraju – wykorzystuje w celach terapeutycznych działanie promieniowania rentgenowskiego na komórki.

Właściwości promieniowania rentgenowskiego

„Promieniowanie rentgenowskie nie ma ładunku i masy, jest niewidzialne i niewyczuwalne oraz powoduje jonizację atomów” (9).

Promieniowanie rentgenowskie powstaje, gdy szybko przemieszczający się elektron uderza w atom, przekazując mu swoją energię i wybijając jego elektron z powłoki wewnętrznej. Następnie elektron z powłoki zewnętrznej atomu wypełnia powstałą lukę i oddaje nadmiar energii w postaci promieniowania rentgenowskiego (9). Powyższe promieniowanie, działając na komórki organizmu, usuwa elektrony z ich atomów – w rezultacie powstają dodatnio naładowane jony. Ten proces nazywa się jonizacją.

Jonizacja struktur takich jak DNA może prowadzić do powstania mutacji i wystąpienia zjawiska karcenogenezy. Już ponad 500 lat temu Georgius Agricola zidentyfikował powiązanie między umieralnością przez górników z rejonu Joachimsth...