Motywacja – czy tylko pieniądze są motywujące?

Podstawowym założeniem autorki dla sposobu funkcjonowania czynnika ludzkiego w pracy są słowa McGregora: „Ludzie, przy zapewnieniu im właściwych warunków, mogą odczuwać przyjemność z wykonywania pracy, lubią poczucie odpowiedzialności i chcą mieć pewien stopień kontroli nad swoją pracą”. Rolą menedżera lub właściciela zakładu leczniczego dla zwierząt jest między innymi obserwowanie pracowników celem dostarczenia im wymaganych i niezbędnych do właściwego wykonywania pracy stymulantów.

Wskazane powyżej motywatory dotyczą w znacznej mierze czynników zewnętrznych. Tym, co jest niezwykle istotne w kontekście zagadnień związanych z motywacją, jest bezwzględnie poszukiwanie motywacji wewnętrznej, która jest bezpośrednio skorelowana z celami i potrzebami jednostki.

Poniżej (ryc. 1) znajduje się jedna z propozycji rozłożenia motywacji na czynniki pierwsze, czyli co tak naprawdę buduje motywację.

Pierwszym komponentem jest wspomniany powyżej cel, czyli co tak naprawdę jest tym, ze względu na co podejmowane są działania. Gdzie jest meta? Praktyka menedżerska, ale również coachingowa, autorki każe tutaj wyraźnie zwrócić uwagę na to, że niezbyt często głębiej zastanawiamy się nad prawdziwymi celami, pobudkami naszych posunięć, nad tym, skąd one się biorą, dokąd nas zaprowadzą. Przykłady organizacji uczących się, również tych, które wprowadziły kulturę coachingową oraz świadome podejście do zarządzania wiedzą w organizacji, wskazują na ten, jakże istotny, czynnik dla rozwoju, jako na często determinujący jakiekolwiek działania jednostek w organizacji. Na wskazanym poniżej równaniu zaraz za celem ważna jest dowolność (wpływ i decyzyjność) na drodze do realizacji celu. Dookreślenie celu spójnego z systemem wartości jednostki oraz możliwość jego realizacji w sposób generujący autonomię jest bezwzględnie pierwszym kamieniem milowym na drodze do budowania motywacji.

Drugim istotnym komponentem motywacji jest chęć i potrzeba doskonalenia się, opisana na początku artykułu również jako rozwój. Rozbudzona potrzeba samodoskonalenia się, rozwoju, ciekawość świata, siebie i innych, przestrzeń do uczenia się i popełniania błędów przy jednoczesnym wsparciu generuje nazwany w równaniu Mistrzostwem drugi kamień milowy na drodze do konstruowania motywacji.
Wielokrotnie wskazywane w szeroko pojętej psychologii jest zagadnienie związane z poczuciem sensu, misji, potrzebą współtworzenia czegoś większego, czasem nawet w kategoriach pozostawienia czegoś kolejnym pokoleniom albo osobom, które są w moim bliższym lub dalszym otoczeniu. Świadomość, że nasze działania wpływają pozytywnie na dobrostan innych, stanowi właśnie trzeci kamień milowy na drodze do motywacji.

Ryc. 1 wskazuje na składowe motywacji wewnętrznej (opracowanie własne).

Powyżej autorka wskazała na różne aspekty motywacji podstawowej, w zdecydowanej większości krótkoterminowej. Jak uważa Peter Drucker, motywacja długoterminowa to „uwzględnienie odpowiedzialności za organizację i jej wkład w szeroko rozumianą społeczność”. Pracując z innymi, należy mieć na względzie ich, ale i naszą, motywację tak do pracy, jak i rozwoju. Jako menedżerowie, przełożeni, możemy skorzystać z narzędzi wspierających budowanie motywacji. Należy jednak pamiętać, że pierwsza część wskazanych narzędzi kładzie nacisk na motywację zewnętrzną. Jakkolwiek jej wspieranie jest istotne, to zdecydowanie efektywniejsza w szerszej perspektywie i aspekcie długoterminowym jest motywacja wewnętrzna, której komponenty zostały wskazane powyżej. Praca nad tą drugą może wydawać się żmudniejsza, czasochłonna, ale zdecydowanie jest opłacalna – mówiąc o motywacji, mówimy przede wszystkim o człowieku – jednostka jest więc tutaj niezwykle ważna.