Inwazje roztoczy w hodowlach gadów

Rodzina Ixodidae – kleszcze twarde – to największe z roztoczy spotykane na gadach. Kleszcze należące do rodzajów Amblyomma oraz Bothriocroton są stosunkowo niewielkich rozmiarów. Długość ciała nienajedzonych osobników dorosłych nie przekracza 5 mm (samce około 1,5-3,5 mm, samice – od 3 do 4 mm), najedzone samice znacznie zwiększają swoje rozmiary i mogą mierzyć od 6,5 mm do 19,5 mm (ryc. 4a, b, c, s. 14). Znacznie większe od nich są kleszcze z rodzaju Hyalomma. Wymiary postaci imago wynoszą od 6,5 do 8,0 mm, a po nassaniu się krwi samice osiągają długość od 16 do 30 mm.

Kształt ciała (idiosomy) jest zmienny w zależności od rodzaju. U przedstawicieli Amblyomma idiosoma jest owalna, szersza niż dłuższa (ryc. 4d, s. 14), u Bothriocroton około dwa razy dłuższa niż szersza, a u Hyalomma jest w przednim odcinku wyraźnie zwężona. Zdecydowana większość gatunków pasożytujących na gadach posiada proste oczy, wyjątkiem jest tu rodzaj Bothriocroton.

W obrębie rodzaju Amblyomma opisano około 102 gatunki kleszczy. Są to pasożyty różnych gromad kręgowców, ale dla znacznej liczby gatunków wyłącznymi żywicielami są gady. Rodzaj ten występuje w rejonach tropikalnych i subtropikalnych, preferuje środowiska wilgotne. Mniej licznym, bo skupiającym zaledwie 24 gatunki, jest rodzaj Bothriocroton. Poza dwoma wyjątkami wszystkie opisane tu kleszcze to pasożyty swoiste gadów. Z powodu dużej zmienności genetycznej i morfologicznej rodzaju Hyalomma jego klasyfikacja taksonomiczna jest trudna. Nie wiadomo dokładnie, ile gatunków skupia ten takson. Większość przedstawicieli Hyalomma to pasożyty ssaków, nieliczne gatunki, jak np. H. aegyptium, z ang. tortoise tick, atakują gady, a zwłaszcza żółwie. Kleszcze należące do tego rodzaju występują na suchych, pustynnych terenach Europy, Afryki i Azji.

Kleszcze są czasowymi pasożytami zwierząt, przez większość swojego życia pozostają poza żywicielem. Kontakt z żywicielem ma miejsce jedynie w okresie ssania krwi. Pasożytami są wszystkie st...