Inwazje roztoczy w hodowlach gadów

W porównaniu do pasożytujących na wężach Ophionyssus natricis występujące na jaszczurkach roztocze z rodziny Pterygosomatidae są większe i mierzą około 1,3 mm (ryc. 2, s. 12). Pajęczaki te są kształtu owalnego. Mogą być szersze niż dłuższe, jak ma to miejsce w przypadku Pterygosoma, lub dłuższe niż szersze, jak np. u Cyclurobia, Geckobiella i Hirstiella. Cechą charakterystyczną rodzajów Pterygosoma i Geckobia są wydłużone odnóża III i IV pary (2, 11).

Anglojęzyczna nazwa tych ektopasożytów, scale-mites – roztocze łuskowe – nawiązuje do ich biologii. W odróżnieniu od Macronyssidae cały cykl rozwojowy Pterygosomatidae jest związany z żywicielem. Poszczególne postaci rozwojowe przebywają stale na jaszczurkach, z wyjątkiem zapłodnionych samic, które opuszczają żywiciela w celu złożenia jaj. W przypadku niektórych gatunków, np. z rodzaju Geckobiella, jaja składane są również na ciele gadów. Bezpośrednio po wykluciu się z jaj larwy rozpoczynają aktywne poszukiwanie żywiciela. Są to formy mobilne, które zarażają nowych żywicieli. Stadia pasożytnicze, odżywiające się krwią żywicieli, to: larwy, nimfy oraz postaci imago (samce i samice). Nimfy oraz osobniki dojrzałe przyczepione są aparatem gębowym (gnatosomą) pomiędzy łuskami do skóry jaszczurek (ryc. 3a, 3b, s. 14), natomiast protonimfy i tritonimfy są formami nieaktywnymi w stanie kalyptostazy (9).

Zarażenie gadów roztoczami z rodziny Pterygosomatidae odbywa się głównie poprzez kontakt bezpośredni. Infestacja przez środowisko, w przeciwieństwie do Macronyssidae, zdarza się zdecydowanie rzadziej i ma miejsce w przypadku zetknięcia się zwierząt z będącymi tuż po wylęgu z jaj, aktywnie poszukującymi żywiciela larwami (6).

Rodzina Trombiculidae – reprezentowana jest przez jaskrawo ubarwione, przeważnie czerwone lub pomarańczowe roztocze o aksamitnej powierzchni ciała. Są to relatywnie duże pajęczaki (niektóre gatunki do 2 mm dł.), najczęściej dobrze widoczne nieuzbrojonym okiem, wyjątek stanowią stadia larwalne...