Główne problemy zoofizjoterapii według opinii fizjoterapeutów i lekarzy weterynarii

Z przeprowadzonych badań wynika, że zoofizjoterapia nie jest jeszcze powszechnie stosowaną formą leczenia zwierząt. Najczęściej placówki z ofertą zoofizjoterapii przyjmują do 50 chorych zwierząt w ciągu roku (65%), zdarzają się też takie, które zajmują się  poniżej 20 (35%) rocznie. Wśród ankietowanych ośrodków nie znalazł się ani jeden, w którym przyjmuje się powyżej 100 zwierząt rocznie.

Polskie ośrodki z ofertą fizjoterapii zwierząt mają bardzo krótki staż, bo zaledwie około 5-7 lat. Największy rozwój obserwuje się w ciągu ostatnich 4 lat (2014-2018), kiedy to zaobserwowano zwiększoną popularność fizjoterapii zwierząt wśród ich właścicieli. Potwierdza to 66,7% fizjoterapeutów, 84,6% lekarzy weterynarii nieprowadzących i 79% prowadzących zoofizjoterapię. Zdaniem obu grup zawodowych (fizjoterapeutów i lekarzy weterynarii) obserwowane zainteresowanie zoofizjoterapią wynikało z tego, że zwierzęta są traktowane jak członkowie rodziny i ich właściciele zrobią wszystko, aby ulżyć im w cierpieniu, a także ze zwiększonego czynnika urazowości, zwłaszcza wśród psów i kotów rasowych oraz zwierząt sportowych. Ponadto lekarze weterynarii stwierdzali, że powyższe zainteresowanie wynika z poszukiwania rozwiązań bezpieczniejszych i przyjemniejszych dla zwierząt, które mogłyby być alternatywą w stosunku do leczenia farmakologicznego i zabiegów operacyjnych, które traktują jako ostateczność.

Oceniając perspektywy poszerzenia swojej oferty o zoofizjoterapię wśród lekarzy weterynarii nieprowadzących usług w tym zakresie, okazało się, że większość (61,5%) w najbliższym czasie nie zamierza wprowadzać zmian, a 38,5% – tak. W uzasadnieniu ci pierwsi podawali wysokie koszty związane z zakupem sprzętu i wyposażeniem gabinetu, koniecznością dodatkowego zatrudnienia specjalisty w tym zakresie oraz trudnościami lokalowymi. Drudzy zaś – zdeklarowani na tak – uzasadniali swoją decyzję głównie obserwowanym wzrostem zainteresowania fizjoterapią zwierząt wśród ich właścicieli. Natomiast lekarze weterynarii prowadzący fizjoterapię zwierząt w większości przypadków zadeklarowali dalsze poszerzanie oferty – 50% deklarowało wprowadzenie nowych metod terapii, a 25% – zamiar zakupu nowego sprzętu.

Dyskusja

Cele stosowania fizjoterapii u zwierząt są zbliżone (a nawet takie same), jak w przypadku jej zastosowania u ludzi. Terapię zwierząt prowadzi się głównie, by przywrócić sprawność po zabiegach operacyjnych, uśmierzyć ból wynikający z chorób ortopedycznych czy neurologicznych oraz poprawić jakość ich życia. Rehabilitacja pomaga wyraźnie skrócić czas zdrowienia i rekonwalescencji, a w sytuacji gdzie całkowite wyleczenie jest niemożliwe poprawia komfort życia czworonoga. W Polsce ocenia się skuteczność fizjoterapii zwierzęcej na poziomie 75% (3), co pozostaje w zgodnością z uzyskanymi wynikami badań własnych. Fizjoterapia stosowana u ludzi i zwierząt nie różni się też znamiennie w stosowanych środkach. Jedyną obserwowaną różnicą jest szybszy powrót do zdrowia zwierząt niż ludzi (w podobnych dysfunkcjach) (2, 3).

Do niedawna zoofizjoterapia była jedną z najważniejszych luk w opiece medycznej zwierząt. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że niesiona pomoc zwierzętom nie była kompletna. Świadczą o tym sytuacje, w których, np. po udanym zabiegu operacyjnym, zwierzę nadal oszczędzało operowaną kończynę z powodu zmiany wzorca chodu czy właściciele nie radzili sobie z opieką i pielęgnacją pozabiegową (3, 11, 12, 13). Zaobserwowano również wzrost liczby pacjentów geriatrycznych i tym samym poszukiwanie dodatkowych środków terapii uzupełniających (wzbogacających) standardowe działania medycyny weterynaryjnej poprawiających ich funkcjonowanie (14-17). Chcąc otoczyć czworonożnych pacjentów kompleksową opieką, zaczęto stosować różne środki fizjoterapii, wychodząc z założenia, że ich skuteczność będzie podobna jak u ludzi.