Zabiegi profilaktyczne w obrębie jamy ustnej okiem technika weterynarii

Woskowanie

Wykonuje się je bez fluoryzacji. Woskowanie stosujemy w celu zabezpieczenia powierzchni zębów po zabiegu profilaktycznym przed akumulacją płytki nazębnej. Zaaplikowany wosk izoluje ząb od środowiska jamy ustnej przez około 7 dni po zabiegu (informacje udostępnione przez producenta). Do woskowania służy preparat OraVet (Merial), niestety niedostępny w Polsce. Tubkę takiego wosku należy lekko podgrzać, aby materiał zrobił się bardziej plastyczny. Kolejno woskuje się każdy ząb, pamiętając o założeniu rękawiczek.

Opieka stomatologiczna w domu

Higiena w domu to najważniejszy etap w dbaniu o zdrowie jamy ustnej zwierząt. Właściciel powinien być świadomy, że większa część sukcesu zależy od jego determinacji i pracy z czworonogiem. Zabieg profilaktyczny jamy ustnej jest tylko wstępem do prawidłowej opieki stomatologicznej wykonywanej przez właściciela.

Domowa higiena stomatologiczna dzieli się na dwa rodzaje:

• Higiena aktywna, w której kluczową rolę odgrywa właściciel współpracujący z pupilem. Do tej grupy zaliczamy:
  a) Szczotkowanie zębów – jest to najważniejsza i najefektywniejsza metoda dbania o zdrowie jamy ustnej. Podczas szczotkowania dochodzi do mechanicznego usunięcia płytki nazębnej. Czynność tę powinno się wykonywać regularnie, najlepiej codziennie, minimum 3 razy w tygodniu, po ostatnim posiłku. Rzadziej wykonywane szczotkowanie nie przynosi oczekiwanego efektu. Warto przypomnieć, że płytka bakteryjna odkłada się już po kilkunastu godzinach od ostatniego szczotkowania lub od zabiegu profilaktycznego. Nauka szczotkowania powinna się odbywać już u szczeniąt/kociąt, jednak większość pacjentów stomatologicznych to zwierzęta dorosłe, mające już własne nawyki. Wprowadzenie takiej pielęgnacji u dorosłych zwierząt wymaga więcej czasu i determinacji właściciela, co nie oznacza, że jest niemożliwe. Wprowadzając do planu dnia nowy przedmiot i nową czynność, należy oswoić czworonoga z zaistniałą sytuacją i dać zwierzakowi trochę czasu na poznanie i zaakceptowanie nowej procedury (aby zwierzę chętniej zaakceptowało codzienną pielęgnację, można zastosować pasty do zębów dla zwierząt, które są dostępne w wielu opcjach smakowych). Zębów nie szczotkujemy na następny dzień po zabiegu profilaktycznym, w trakcie którego wykonano fluoryzację lub woskowanie, można wtedy założyć, że jama ustna chroniona jest przez około 7 dni po zabiegu. Szczotkowanie odkładamy również na dalszy plan, gdy w trakcie zabiegu stomatologicznego były wykonywane ekstrakcje lub inne chirurgiczne czynności, sprawiające pacjentowi dyskomfort przy manipulacjach. W takich przypadkach sprawdzą się inne metody higieny aktywnej.
  b) Żele i płyny stosowane do smarowania dziąseł i zębów (np.: MaxiGuard, Dentisept, Stomodine, Fresh Aid).
  c) Płukanie jamy ustnej roztworami antybakteryjnymi (np. Virbac Hexarinse, 0,2% roztwór chlorheksydyny).
  d) Uszczelnianie ochrony zewnętrznej zęba woskami (OraVet).
  
• Higiena pasywna – tutaj właściciel nie wykonuje żadnych czynności manipulacyjnych w jamie ustnej zwierzęcia, jest to niewątpliwie prostsza metoda, aczkolwiek, stosowana jako pojedynczy element higieny, mniej skuteczna. Do tej grupy zaliczamy:
  a) Karmy stomatologiczne (np.: Hills t/d, Purina Dental Health, Eukanuba Adult Maintenence).
  b) Smakołyki i przekąski (np.: Dentastix, Dental Bites, Greenies).
  c) Dodatki do karmy i wody pitnej (np. Plaque Off).

Wykazano, że karmy gotowe, odpowiednio zbilansowane, przyczyniły się do poprawienia ogólnego stanu zdrowia i wydłużenia życia zwierząt (13).

Metodę higieny domowej dobiera się indywidualnie w zależności od współpracy pacjenta i możliwości właściciela. Najbardziej pożądaną formą zabiegów domowych jest szczotkowanie zębów i niestety żadna inna metoda nie zastąpi takiego rodzaju czynności, jaką wykonuje szczoteczka, mechanicznie usuwając osad nazębny. Często stosuje się także połączenie metody aktywnej i pasywnej – w zależności od potrzeb pacjenta. Np. szczotkowanie zębów + żel stomatologiczny + dieta stomatologiczna u pacjentów z poważnymi problemami stomatologicznymi. U pacjentów niewspółpracujących można zastosować np. dietę stomatologiczną + dodatki do wody i karmy.

Najważniejszym celem rozmowy z właścicielem jest uświadomienie go, że to jego opieka domowa odgrywa najważniejszą rolę w dbaniu o zdrowie jego pupila (2).

Zabieg profilaktyczny jamy ustnej jest tylko stworzeniem czystego i odpowiedniego pola do rozpoczęcia lub kontynuowania higieny domowej.

Jeśli nie jest stosowana żadna forma higieny, pacjent wróci do stanu sprzed zabiegu w niedługim czasie. Zwierzęta pozbawione zabiegów czyszczących w jamie ustnej po zabiegu profilaktycznym w ciągu 6 tygodni wykazały pogorszenie indeksu zdrowia jamy ustnej (11).