Wykorzystanie żyły szyjnej zewnętrznej jako dostępu naczyniowego

W pozycji tej szyja jest dobrze wyeksponowana, a ewentualne lekkie skręcenie głowy jeszcze bardziej uwydatnia rynienkę szyjną. Jeżeli pozycja siedząca nie odpowiada naszemu pacjentowi, można ją zmodyfikować, kładąc go na mostku w pozycji tzw. sfinksa.

Osoba asystująca przytrzymuje jedną ręką delikatnie przednie łapy, drugą zaś głowę, podobnie jak w pozycji siedzącej. U kotów i zwierząt poddanych sedacji najłatwiej pobrać krew, gdy leżą na boku. Lekkie odchylenie głowy do tyłu eksponuje szyję, a tym samym naczynia krwionośne, co ułatwia wykonanie procedury (2).

Procedurę pobrania krwi rozpoczyna się od uwidocznienia żyły.

Aby ją wypełnić, uciska się rynienkę szyjną przy wpuście do klatki piersiowej. Przy odpowiednim uciśnięciu wypełnione naczynie można wyczuć, delikatnie omacując szyję bocznie od tchawicy, niekiedy, zwłaszcza u zwierząt z miękką, elastyczną skórą, uwidacznia się ona w formie fluktuującego wałeczka. Do nakłucia żyły szyjnej należy wcześniej przygotować zestaw strzykawki z igłą o odpowiedniej średnicy w stosunku do wielkości naczynia.

Żyłę jarzmową nakłuwa się posuwistym, zdecydowanym ruchem, jednocześnie lekko pociągając tłok i wytwarzając delikatnie podciśnienie.

Zabieg ten ma na celu przede wszystkim identyfikację, czy końcówka igły znajduje się w świetle naczynia, jak również zapobiega ewentualnemu dostaniu się powietrza do podskórza i do naczynia. W trakcie wypełniania strzykawki krwią tłok należy pociągać powolnym, równomiernym ruchem. Zapobiega to powstawaniu zbyt dużego podciśnienia w strzykawce prowadzącego do ewentualnej hemolizy, i nadmiernego uginania się elastycznej ściany naczynia.

Gdy pobrana zostanie już wystarczająca ilość materiału, igłę z naczynia usuwa się delikatnie, cały czas lekko podciągając tłok. Miejsce wkłucia należy delikatnie ucisnąć gazikiem. Ucisk ten nie może być zbyt mocny i zbyt długi, by nie wywołać zaburzeń krążenia krwi powyżej miejsca pobrania.

Żyła szyjna zewnętrzna jest naczyniem, które wykorzystywane jest do założenia tzw. dojścia centralnego, czyli dożylnego kateteru na tyle długiego, że jego końcówka sięga do żyły głównej doczaszkowej lub nawet do przedsionka serca. Specjalistyczne katetery wykorzystywane są między innymi w przebiegu hemodializy, a ich umiejscowienie w naczyniu wymaga znieczulenia pacjenta i może być wykonywane tylko przez doświadczonego lekarza weterynarii (3, 4).

U małych zwierząt, u których nie ma możliwości założenia kateteru dożylnego. Wykorzystując żyły obwodowe, można umiejscowić wenflon w żyle jarzmowej, jednak wymaga to wprawy osoby wykonującej ten zabieg. Należy dobrać wielkość wenflonu nie tylko do średnicy naczynia, ale również uwzględnić jego długość. Specjalnego podejścia wymaga również ufiksowanie kateteru. Niejednokrotnie podszywa się go do skóry, rezygnując z plastrów. Konieczne może się również okazać zabezpieczenie szyi na całej jej długości swoistego rodzaju kołnierzem.

Metoda pobrania krwi z żyły szyjnej zewnętrznej nie jest trudna do wykonania.

W codziennej praktyce weterynaryjnej, u pacjentów odwodnionych, z niską masą mięśniową, z uszkodzonym aparatem ruchu, ranami w obrębie łap czy też cierpiących na hipotonię (tj. niedociśnienie), żyła szyjna zewnętrzna może stanowić jedyną możliwość poboru krwi czy kaniulacji naczynia żylnego.

Podczas tych czynności należy jednak pamiętać o standardowych procedurach przedlaboratoryjnych, tj. o wygoleniu określonej okolicy, a następnie dezynfekcji. Należy też mieć na uwadze tempo poboru krwi czy też średnicę igły, gdyż zbyt szybki pobór krwi, a także zbyt mała średnica igły mogą doprowadzić do rozpadu krwinek czerwonych, a w konsekwencji – do hemolizy krwi, co ma znaczący wpływ na otrzymane wyniki badań laboratoryjnych.