Sondowanie żołądka

Proste rozszerzenie żołądka zdarza się u szczeniąt w wyniku przejedzenia. Pomimo że żołądek jest powiększony w wyniku nagromadzenia w nim gazu i treści pokarmowej, nie ulega przemieszczeniu.

U psów starszych możemy mieć do czynienia z prostym rozszerzeniem lub połączonym ze skrętem. Szczególne predyspozycje wykazują tutaj psy z tzw. głęboką klatką piersiową, karmione rzadko i w dużych ilościach, a także nadużywające aktywności zaraz po spożyciu posiłków. Do najczęstszych objawów klinicznym rozszerzenia i skrętu żołądka należą: niepokój, powiększenie obrysu brzucha, duszność, nieskuteczne próby wymiotowania, ślinotok.

W obu przypadkach wymagane jest wprowadzenie postępowania przeciwwstrząsowego polegającego na podawaniu leków i wlewów dożylnych. Jak już zostało wcześniej wspomniane, zwierzę powinno być farmakologicznie uspokojone. Jest to konieczne z uwagi na potrzebę intubacji zwierzęcia przed sondowaniem. Jest to działanie prewencyjne, przed dostaniem się treści pokarmowej do dróg oddechowych.

Kolejną procedurą jest wykonanie dekompresji żołądka, właśnie poprzez wprowadzenie sondy. Na sondzie zaznacza się odległość od nosa do wyrostka mieczykowatego mostka danego zwierzęcia. Jest to dla nas punkt orientacyjny w czasie sondowania, który mówi nam o tym, jaka długość sondy została już wprowadzona. Sondę należy wprowadzić do zaznaczonego punktu. W czasie sondowania zwierzę powinno być ułożone w pozycji mostkowej, co ułatwia wprowadzenie zgłębnika. Czasem nadmierna ilość gazu zgromadzona w żołądku wywołuje tak duży ucisk na wpust, że może utrudnić lub wręcz uniemożliwić wprowadzenie sondy.

Jeśli taka sytuacja zaistnieje, nie należy wprowadzać sondy na siłę, ponieważ może to spowodować perforację przewodu pokarmowego. Należy się wspomóc poprzez wykonanie przezskórnej dekompresji żołądka z użyciem cewników i trokarów, co zmniejsza napięcie działające na wpust i umożliwia sondzie wejście do żołądka. Jeśli pomimo dekompresji przezskórnej sonda nadal nie wchodzi, należy podejrzewać skręt żołądka i poddać zwierzę zabiegowi operacyjnemu.

Po wprowadzeniu sondy należy wypłukać żołądek z zawartości. Płukanie powinno zakończyć się w momencie, kiedy z sondy zacznie wypływać czysta woda, bez treści pokarmowej. Niedostateczne oczyszczenie żołądka prowadzi zwykle w szybkim czasie do nawrotu.

Płukanie żołądka przy użyciu sondy może mieć miejsce również w krótkim czasie po spożyciu przez zwierzę trucizny, która w ten sposób może zostać szybko usunięta.

Wprowadzanie sondy może być także pomocne przy diagnostyce niedrożności przełyku na tle ciała obcego. Zwierzę takie wykazuje zwykle niepokój, obficie się ślini i próbuje wymiotować. Jeśli w czasie wprowadzania sonda zatrzyma się i nie będziemy w stanie przesunąć jej głębiej, należy podejrzewać, że w tym miejscu znajduje się niedrożność. Czasem istnieje możliwość przepchnięcia ciała obcego z przełyku do żołądka. Nie należy jednak nigdy robić tego na siłę, z tych samych powodów, co przy sondowaniu żołądka przy jego skręcie. W sytuacji, kiedy ciało obce pozostaje nieruchome, można spróbować usunąć je za pomocą gastroskopu. Jeśli nadal jest to niemożliwe, należy wykonać zabieg operacyjny.

Sondę żołądkową stosuje się także do ciągłego usuwania zawartości żołądka. Ma to na celu zmniejszenie obciążenia żołądka i całego przewodu pokarmowego, w sytuacjach, kiedy nie funkcjonuje on prawidłowo, np. przy niedrożnościach porażennych.

Sonda może służyć do podawania półpłynnych pokarmów, w przypadkach kiedy nie mogą one zostać połknięte przez zwierzę. W takich przypadkach zakłada się sondę nosowo-żołądkową. Konieczność taka istnieje najczęściej wówczas, kiedy istnieją przeciwwskazania laryngologiczne do założenia sondy przez jamę ustną. Umieszczenie sondy daje nam możliwość dostarczenia pokarmu, szczególnie zwierzętom w stanie krytycznym, które same nie chcą go pobierać, ale założona przez dłuższy czas, zaburza fizjologiczną funkcję zwieracza przełykowo-żołądkowego, czyniąc go niewydolnym.

Opisane procedury są procedurami lekarsko-weterynaryjnymi i muszą być wykonywane przez lekarza weterynarii lub pod jego bezpośrednim nadzorem.

dr n. wet. Natalia Dąbrowska
Całodobowa Klinika Weterynaryjna w Opolu