Sondowanie żołądka

Sondowanie to termin oznaczający wprowadzenie sondy, najczęściej do żołądka i/lub dwunastnicy, w celu wykonania procedur medycznych, tj. upuszczenia nagromadzonego gazu w żołądku, pobrania treści żołądka dla zdiagnozowania choroby, jak również w celu np. sprawdzenia drożności przełyku.

Procedura ta możliwa jest do wykonania u większości gatunków zwierząt. W praktyce jednak najczęściej ma miejsce w przypadku koni, przeżuwaczy oraz psów.

U koni i przeżuwaczy sondowanie jest dość powszechnie stosowaną procedurą medyczną. Wskazania do sondowania u tych gatunków zwierząt to m.in.: morzyska u koni, pobranie treści żwacza u przeżuwaczy w celu jej zbadania lub podania innemu zwierzęciu, jak również sprawdzenia drożności przełyku. Szczególnie u przeżuwaczy dość często może dochodzić do zadławienia większym kęsem pokarmu.

Konie przed sondowaniem zazwyczaj wymagają delikatnego uspokojenia farmakologicznego, natomiast w przypadku przeżuwaczy nie jest to konieczne. Zabieg ten wymaga odpowiedniego postępowania i wprawy, ponieważ nieumiejętnie wprowadzona sonda może trafić do dróg oddechowych, co w przypadku planowanych wlewów dożołądkowych może zakończyć się zachłystowym zapaleniem płuc. W czasie wprowadzania sondy należy cały czas obserwować jej przesuwanie się w świetle przełyku, co jest widoczne w rynience naczyniowej po lewej stronie szyi. Jeżeli sonda zostałaby przypadkowo wprowadzona do tchawicy, zwierzę zareaguje dość gwałtownym niepokojem, pojawi się przy tym odruch kaszlu, a sama sonda nie będzie widoczna ani wyczuwalna po lewej stronie szyi. Odpowiednią ostrożność należy zachować także przy wyjmowaniu sondy, ponieważ przy przechodzeniu przez gardło zawartość sondy może się wylać i dostać do dróg oddechowych.

U zwierząt towarzyszących (psy i koty) procedura sondowania zawsze wymaga uspokojenia farmakologicznego. Wśród wskazań do sondowania należy przede wszystkim wymienić ostre rozszerzenie i skręt żołądka u psów oraz obawy niedrożności przełyku zarówno u psów, jak i kotów.

Żeby lepiej zrozumieć znaczenie sondowania przy rozszerzeniu i skręcie żołądka, należy pokrótce omówić ich patofizjologię. Pod pojęciem prostego rozszerzenia mamy na myśli żołądek, który uległ powiększeniu w wyniku nagromadzenia w nim np. powietrza, ale bez jego przemieszczenia. Natomiast powiększenie żołądka związane z jego obrotem wokół osi jego krezki nazywa się rozszerzeniem i skrętem żołądka. Rozszerzenie i skręt żołądka jest stanem ostrym, w którym śmiertelność może dochodzić do 50%. Żołądek powiększa się, kiedy gazy i/lub płyny kumulują się w jego świetle.

Gazy dostają się do żołądka w wyniku połykania powietrza, jak również na skutek rozkładu pokarmu przez bakterie, Przede wszystkim w wyniku fermentacji. Natomiast zaleganiu płynów sprzyja wydzielanie soku żołądkowego oraz przesączanie się płynów do światła żołądka, co wynika z zastoju żylnego. Kiedy żołądek ulegnie rozszerzeniu, usuwanie powietrza poprzez odbijanie, wymioty czy też dalszy pasaż do jelit cienkich staje się utrudnione lub wręcz niemożliwe, ponieważ zarówno ujście przełykowe żołądka, jak i odźwiernik są zablokowane.