Przetrwały przewód tętniczy u dorosłego psa

Objawy są uzależnione od wielkości patologicznego przepływu krwi, czyli średnicy naczynia. Generalnie uważa się, że jeżeli średnica przewodu przekroczy 1,5 mm, to pojawią się objawy niewydolności serca (2). Doskonałym sposobem oceny, czy rozwinie się niewydolność serca, czyli czy konieczne jest wykonanie zabiegu zamknięcia PDA, jest ocena stosunku średnicy aorty do średnicy lewego przedsionka w badaniu echokardiograficznym.

Jeżeli stosunek ten przekracza 1,5, to należy wykonać zabieg (19, 10). Anatomia PDA u każdego psa nieco się różni. Generalnie naczynie to łączy pień płucny z aortą zstępującą, więc poszukuje się jego obecności po stronie lewej. Jednak w przypadku anomalii naczyniowych może znajdować się ono po stronie prawej (prawostronny łuk aorty) lub nawet mogą być dwa przewody tętnicze (przy zachowanych obu szóstych łuków aorty tzw. pierścieniu naczyniowym) (4). Klasyfikacja PDA oparta na kryterium wielkości i efektów klinicznych wyróżnia: przeciek cichy, przeciek mały, przeciek umiarkowany, przeciek duży (6).

Inny podział PDA oparty o zdjęcia angiograficzne zaproponowała Ekaterina Kirichenko (ryc. 5) (11).

Badania retrospektywne wykazały, że większość psów, które przeżyły siedem lat i nie były operowane, to owczarki niemieckie (5, 20). Jednak owczarki niemieckie są rasą, u której w ogóle najczęściej PDA występuje, więc wynik takiej analizy może być mylący. W naszych badaniach obejmujących niemałą grupę 175 psów takiej zależności nie zaobserwowaliśmy (tab. 2). Wg danych z piśmiennictwa większość psów, które przeżyły siedem lat było płci żeńskiej (66-73%) (18, 20). Tutaj również nasze dane różniły się, ponieważ rozkład płci u psów, które przeżyły 7 lat, był praktycznie równy (tab. 2).

Wszystkie psy, które przeżyły więcej niż 7 lat, miały PDA jako wadę pojedynczą. Czasem jednak stanowi ona składnik wad złożonych. U ludzi PDA najczęściej współistnieje z ubytkiem w przegrodzie międzykomorowej (9). W obserwowanej populacji psów dziesięć miało wadę złożoną, w skład której wchodziło PDA. Tylko u dwóch z nich towarzyszącą wadą był ubytek przegrody międzykomorowej (tab. 3).

Bardzo rzadko PDA może być wadą korzystną dla organizmu. Taka sytuacja ma miejsce w wadach złożonych, takich jak: bardzo ciężkie zwężenie tętnicy płucnej, bardzo ciężkie zwężenie aorty, zespół niedorozwoju serca lewego, ciężka postać anomalii Ebsteina i przełożenie wielkich pni tętniczych.

W omawianym przypadku to, że pies dożył do 9. roku życia bez objawów klinicznych, jest bez wątpienia sytuacją wyjątkową. Wynika to na pewno z niewielkiej średnicy światła przewodu, przez co nieprawidłowy przepływ ma niewielką objętość. Drugim korzystnym czynnikiem jest bardzo spokojny charakter zwierzęcia, które nietypowo dla tej rasy nie miało temperamentu myśliwego, a raczej filozofa.

Nie bez znaczenia jest też, że od momentu rozpoznania choroby właścicielka psa regularnie podawała lek hipotensyjny, który spowodował zahamowanie poszerzania się komory lewej. Tym samym poza lewą komorą wielkość jam serca pozostawała w granicach normy. Można więc powiedzieć, że zarówno matka natura, pies, jak i jego właścicielka dołożyli wszelkich starań, aby wada przebiegała jak najłagodniej. Smutne jest to, że pomimo iż pies był wielokrotnie badany przed szczepieniami i przed operacją (kastracją), nie rozpoznano wady.