Pasożytnicze pierwotniaki występujące u egzotycznych jaszczurek hodowanych w terrariach domowych i ich zwalczanie

Pierwotniaki, mimo mikroskopijnych rozmiarów, są pasożytami o bardzo patogennym działaniu prowadzącym niejednokrotnie do śmierci zwierzęcia. Jednocześnie przez wytwarzanie dużej ilości form inwazyjnych stanowią duży problem epizootiologiczny dla innych gadów należących do hodowli. W artykule przedstawiono kilka najbardziej patogennych i najczęściej notowanych gatunków pasożytniczych pierwotniaków.

Entamoeba invadens

Jest jednym z najgroźniejszych pasożytów powodującym duże straty wśród hodowli gadów, nie omijając najcenniejszych gatunków (waran z Komodo). Pasożyt ten należy do rzędu Amoebida. Pierwotniaki tej gromady nie posiadają stałego kształtu, są otoczone cienką błoną komórkową, cytoplazma składa się z endo- i ektoplazmy (1). Poruszają się, przelewając cytoplazmę tworząc pseudopodia, które biorą udział również w pobieraniu pokarmu i tworzeniu wodniczek trawiennych. Entamoeba invadens występuje w postaci trofozoitu, czyli formy wegetatywnej i czterojądrowej cysty, która jest formą inwazyjną. Atakuje głównie węże, ale na zarażenie także narażone są duże, mięsożerne jaszczurki, np. wiele gatunków waranów.

Okres inkubacji wynosi od 2 do 4 tygodni w temperaturze 20-30°C. Przebieg zarażenia jest zwykle ostry, nawet u osobników bardzo dobrej kondycji trwa do kilku tygodni. Objawy rozpoczynają się krwistym, śluzowym kałem, następnie obserwujemy całkowity brak apetytu i zwracanie pobranego ostatnio pokarmu. Po stronie brzusznej można palpacyjnie wyczuć podłużne zgrubienie, będące zmienionym chorobowo jelitem grubym (2). Sekcyjnie stwierdza się dyfteroidalne zapalenie jelita grubego z dużą ilością twardych, serowatych złogów, ciemnoszare ogniska martwicze w błonie śluzowej wielkości 2-4 mm, widoczne od przełyku do jelita grubego oraz ropnie i ogniska zapalne w narządach wewnętrznych (3). Towarzyszące amebozie inf...