Inwazje przywr u zwierząt mięsożernych

Trematodoza jelitowa – Alaria alata

Należące do rodziny Diplostomidae przywry z rodzaju Alaria odznaczają się charakterystyczną morfologią. Są to małe pasożyty, których postać dorosła osiąga długość od 0,5 do 2 mm i szerokość między 3-6 mm. Są podzielone na dwie części, z których przednia spłaszczona jest dłuższa i szersza od walcowatej części tylnej (ryc. 1). Na przednim biegunie po obu stronach przyssawki gębowej znajdują się charakterystyczne dla taksonu „uszka”. Alaria alata to pasożyt kosmopolityczny, powszechnie występujący w Europie u lisów rudych (łac. Vulpes vulpes), wilków (łac. Canis lupus) i jenotów (łac. Nyctereutes procyonoides). Na zarażenia podatne są zarówno psy, jak i koty, a także łasicowate. W obrębie rodzaju Alaria aktualnie opisanych jest jeszcze siedem innych gatunków: Alaria americana, Alaria arisaemoides, Alaria marcianae, Alaria mustelae, Alaria ovalis, Alaria procyonis, Alaria taxideae, różniących się rozmieszczeniem geograficznym i specyficznością żywicielską. Badania epidemiologiczne wykazały, że pasożyt ten jest szeroko rozpowszechniony w różnych środowiskach ze względu na szeroką gamę możliwych żywicieli paratenicznych, do których zalicza się wiele gatunków ptaków, płazów, gadów i ssaków. Jednak kluczową rolę w cyklu rozwojowym A. alata odgrywają ślimaki, a następnie kijanki i żaby, pełniące odpowiednio rolę żywicieli pośrednich pierwszych i drugich, dlatego największe ogniska inwazji wstępują blisko biotopów wodnych, które najbardziej sprzyjają rozprzestrzenianiu się inwazji. Wykazano znaczną zmienność sezonową zarażeń alariozą wśród ślimaków i żab. W badanych populacjach żywicieli pośrednich formy rozwojowe A. alata stwierdzano od 30% jesienią do 100% wiosną. Dane te sugerują, że największe ryzyko zarażeń u psów i kotów występuje wiosną.

Ryc. 1. Dorosła postać przywry Alaria alata; ryc. archiwum autora

Głównym rezerwuarem alariozy w Europie są wolno żyjące psowate: lisy, jenoty i wilki. Niektóre metaanalizy szacują, że...