Opieka zoofizjoterapeutyczna nad pacjentem niepełnosprawnym

Co obejmuje codzienny program opieki rehabilitacyjno-pielęgnacyjnej?

Pierwsza podstawowa rzecz, od której zaczynamy dzień, to kontrola mikcji i defekacji. Jest to szczególnie ważne w przypadku zwierząt z chorobami neurologicznymi. Przy uszkodzeniach rdzenia kręgowego w odcinku L4-S3, gdy mamy do czynienia z pęcherzem wiotkim i obniżonym napięciem zwieracza cewki moczowej, mocz samoistnie wycieka z pęcherza moczowego w momencie jego przepełnienia, a zwierzę nie jest w stanie go opróżnić całkowicie.

W tym przypadku mocz należy wycisnąć manualnie przez powłoki brzuszne zwierzęcia, a dodatkowo stosować specjalne pieluchy i podkłady. Szczególnie u tego rodzaju pacjentów pamiętamy o higienie okolic intymnych, gdyż ciągłe wyciekanie moczu może spowodować powstawanie bolesnych oparzeń i odleżyn.

Gdy do uszkodzenia doszło w odcinku T3-L3 i obejmuje ono uszkodzenie górnego neuronu ruchowego, wzrasta napięcie zwieracza cewki moczowej i znacznie maleje kurczliwość wypieracza.

Zwierzę nie jest w stanie samodzielnie oddać moczu. Pęcherz należy opróżniać manualnie (co jest znacznie trudniejsze niż przy pęcherzu wiotkim) lub stosować odpowiedni cewnik. Zaburzenia oddawania moczu zawsze zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia dróg moczowych, dlatego czynność ta powinna być wykonywana minimum 3 razy dziennie.

W parze z powyższymi dysfunkcjami często idzie problem z defekacją. Zwierzęta z uszkodzeniami neurologicznymi mogą mimowolnie oddawać kał lub ze względu na ograniczoną aktywność fizyczną mogą mieć problem z zatwardzeniami. W pierwszym przypadku musimy pilnować, aby nie doszło do zabrudzeń sierści i skóry zwierzęcia, które powodowałyby podrażnienia i macerację, a w drugim pomocne może okazać się podanie odpowiedniego środka ułatwiającego opróżnianie, a następnie wykonanie masażu brzucha.

Właściwa i systematyczna pielęgnacja stanowi podstawę profilaktyki przeciwodleżynowej. Na bieżąco należy dbać o to, aby skóra pacjenta była czysta i sucha. Wszelkie zabrudzenia usuwamy delikatną myjką i środkiem myjącym, po czym suszymy i zabezpieczamy skórę hipoalergiczną maścią ochronną. Zabrudzone podkłady i legowiska wymieniamy lub pierzemy.

Zwierzęta sparaliżowane często odpoczywają lub śpią w jednej pozycji. Gdy nie jesteśmy w stanie (np. w nocy) kontrolować pozycji zwierzęcia i zmieniać jej co jakiś czas, po przebudzeniu należy zrobić rewizję miejsc szczególnie narażonych na powstawanie odleżyn.

Zaliczamy do nich okolice:

• skóry na wysokości krętarza większego kości udowej,
• guza kulszowego,
• grzebienia i wyrostka barkowego łopatki,
• nadkłykcia bocznego kości ramiennej.

Dobrym rozwiązaniem w celu minimalizacji ryzyka powstawania odleżyn w czasie snu jest zastosowanie zamiast zwykłego legowiska pneumatycznego materaca przeciwodleżynowego lub materaca z łuską gryczaną, które umożliwiają równomierne rozłożenie sił nacisku ciała na podłoże.