Opieka zoofizjoterapeutyczna nad pacjentem niepełnosprawnym

Aktywność fizyczna i spacery na otwartym terenie pełnią niezwykle ważne funkcje fizjologiczne, psychologiczne i rehabilitacyjne w życiu pacjenta niepełnosprawnego.

Umożliwiają załatwianie potrzeb fizjologicznych w naturalnym środowisku zwierzęcia i w takich samych warunkach, jak było to przed okresem niepełnosprawności. W przypadku zwierząt „wyciskanych” zaleca się, aby manualne opróżnianie pęcherza również odbywało się na dworze.

Spacer stanowi naturalną formę rehabilitacji i motywuje do poruszania się. W przeciwieństwie do ćwiczeń czy zabiegów w gabinecie rehabilitacji, których celowość jest dla zwierzęcia niezrozumiała (pacjent nie wie, dlaczego ma stać na piłce, chodzić na bieżni, przeskakiwać przez pachołki), spacer jest przyjemnością. Otoczenie, zapachy, inne napotkane zwierzęta czy ludzie w sposób bezwarunkowy mobilizują zwierzę do ruchu, np. pies będzie chciał obwąchać latarnię, gdzie inne psy się załatwiają, a kot zechce zapolować na przelatującego motyla.

Spacer i wszelka aktywność fizyczna są niezwykle istotne również w zachowaniu prawidłowej masy ciała zwierzęcia. Wiadomo jest, że zwierzę niepełnosprawne nie będzie tak samo aktywne i nie będzie w ten sam sposób spalać kalorii jak zwierzę zdrowe.

U pacjentów z dysfunkcjami ortopedyczno-neurologicznymi ważne jest utrzymanie właściwej wagi. Otyłość potęguje problemy ortopedyczno-neurologiczne (sprzyja postępowaniu zwyrodnień i niedowładów), zwiększa częstość występowania zaburzeń endokrynnych (np.: cukrzyca, nadczynność kory nadnerczy, niedoczynność tarczycy), chorób układu krążenia i układu oddechowego, dysfunkcji układu moczowo-płciowego (nietrzymanie moczu) i nowotworów.

U zwierząt niepełnosprawnych ważne jest ustalenie prawidłowo zbilansowanej diety, która będzie dostarczać odpowiednią liczbę kalorii, substancji odżywczych, witamin i jednocześnie ułatwiała wypróżnianie.

Zaleca się podawanie 3-4 posiłków dziennie, najlepiej o stałych porach, oraz zapewnienie ciągłego dostępu do świeżej wody. Warto też zwrócić uwagę na usytuowanie misek. Należy zadbać o to, aby znajdowały się na odpowiednim poziomie i pozwalały w łatwy sposób pobierać pokarm przez zwierzę, które np. ma problem ze schylaniem się. Przydatne mogą okazać się antypoślizgowe maty zapobiegające przesuwaniu się misek oraz specjalne stelaże umożliwiające umieszczenie w nich misek, tak aby znajdowały się na wysokości głowy zwierzęcia.

U pacjentów niepełnosprawnych niezbędne jest codzienne wykonywanie masażu całościowego. Podczas poruszania się, ze względu na nierównomierny rozkład masy ciała, dochodzi do przeciążeń zdrowych kończyn, karku czy kręgosłupa.

Z tego względu oprócz wykonywania masażu pobudzającego i rozgrzewającego na nieczynne partie ciała należy wykonać masaż rozluźniający i relaksujący nadmiernie obciążone części układu mięśniowo-szkieletowego.

Masaż reguluje procesy odżywcze, transport tlenu oraz odprowadzanie produktów przemiany materii z tkanek. Ucisk wyzwala siłę depolaryzacji, która usuwa nadmiar płynów, przyspiesza odpływ chłonki i likwiduje obrzęki z miejsc przeciążonych. Dodatkowo w wyniku masażu dochodzi do zwiększenia ukrwienia w tkankach, wyrzutu endorfin i rozluźnienia mięśni, co pozytywnie wpływa na psychikę zwierzęcia.