Przegląd wybranych protokołów terapeutycznych w aspekcie eksperymentalnej oftalmologii regeneracyjnej
Specjalizacja w medycynie weterynaryjnej umożliwiła rozwój wielu innowacyjnych programów terapeutycznych, w tym w okulistyce. Opracowywane są nowe metody diagnostyczne, a także nowatorskie terapie, dające pacjentom szansę na zachowanie widzenia. Przykładem mogą być badania nad zastosowaniem komórek macierzystych (SC) w okulistyce weterynaryjnej. Ich niezbadany jeszcze do końca potencjał regeneracyjny tkwi w zdolności do nieograniczonych podziałów, różnicowania się w kierunku różnych typów komórek oraz produkcji czynników wzrostu stymulujących ich odnowę (1). Niewątpliwym sukcesem jest opracowanie schematów leczenia uszkodzeń rogówki z wykorzystaniem SC, jak np. terapia umiarkowanego lub ciężkiego niedoboru komórek macierzystych rąbka (ang. limbal stem cell deficiency – LSCD) za pomocą produktu w postaci skafolda z namnożonymi autologicznymi SC. Podjęto już próby wykorzystania tej metody również w weterynarii (2). Kiełbowicz i wsp. udowodnili, że komórki macierzyste stosowane miejscowo na uszkodzoną rogówkę skracają czas gojenia oraz wpływają na utrzymanie jej przejrzystości (30).
Siatkówka (retina) to kluczowy element odpowiadający za przekształcanie docierającego światła w impulsy nerwowe, które mogą być przetwarzane i interpretowane w mózgowiu jako obraz. Tak ważna rola możliwa jest dzięki specyficznej budowie. Funkcjonalnie uznaje się, że siatkówka składa się z dwóch części: receptorowej, zwanej wzrokową lub neurosiatkówką, oraz niereceptorowej, pokrywającej ciało rzęskowe i tęczówkę. Znajdują się w niej trzy z czterech neuronów drogi wzrokowej, tj.:
I – pręciki i czopki,
II – komórki dwubiegunowe,
III – komórki wielobiegunowe.
W istocie możemy wyróżnić dziesięć jej warstw, z czego dziewięć z nich – błona graniczna wewnętrzna, warstwa włókien nerwowych, warstwa komórek zwojowych, warstwa splotowata wewnętrzna, warstwa jądrzasta wewnętrzna, warstwa splotowata zewnętrzna, warstwa jądrzasta zewnętrzna, błona graniczna zewnętrzna wraz z warstwą komórek fotoreceptorowych – tworzą razem neurosiatkówkę. Ostatnią, skierowaną najbardziej na zewnątrz w stronę naczyniówki i twardówki, stanowi nabłonek barwnikowy (ang. retinal pigment epithelium – RPE). RPE pełni ważną funkcję wspomagającą, pośrednicząc w procesach metabolicznych między fotoreceptorami i naczyniówką, przetwarzając utleniony barwnik wzrokowy fotoreceptorów. Kluczową rolę spełnia jednak część wzrokowa, zbudowana z trzech rodzajów neuronów: fotoreceptorów (czopków i pręcików – zmodyfikowanych neuronów, stanowiących światłoczułe receptory siatkówki), komórek dwubiegunowych oraz zwojowych, łączących się w nerw wzrokowy.
Komórki wzrokowe pręcikonośne odpowiadają za odbieranie słabego światła monochromatycznego. Jest ich znacznie więcej niż komórek czopkonośnych, które rejestrują silne światło oraz odpowiadają za widzenie kolorów. Oba rodzaje komórek są pobudzane przez bodźce świetlne, wyzwalające w nich energię chemiczną, która zostaje przekształcona w energię elektryczną, przekazywaną do nerwu wzrokowego, a dalej do kory wzrokowej, umożliwiając widzenie. Reasumując, siatkówka, która składa się z kilku warstw neuronalnych, odbiera skupiany na rogówce i w soczewce oka pewien zakres promieniowania elektromagnetycznego (widma nazywanego światłem widzialnym), który przechodzi przez te warstwy, docierając do fotoreceptorów.
Tu wywołuje chemiczną transformację (fotoreceptory są miejscem recepcji kwantów światła i zamiany bodźca świetlnego w sygnał nerwowy – transdukcji sygnału optycznego za pomocą opsyn transbłonowych – fototransdukcji), umożliwiającą przenoszenie sygnału do komórek dwubiegunowych i horyzontalnych, a dalej sygnał jest przewodzony do komórek amakrynowych i neuronów zwojowych. Te neurony ostatecznie wytwarzają potencjał czynnościowy rozchodzący się do ich aksonów, które przebiegając dalej w postaci włókien nerwowych, tworzą nerw wzrokowy. Nerw wzrokowy (II nerw czaszkowy) jako odcinek drogi wzrokowej przebiega od siatkówki do skrzyżowania wzrokowego i pod względem rozwojowym jest wypustką mózgowia.
Można wyróżnić w nim cztery części: odcinek wewnątrzgałkowy (od siatkówki do zewnętrznych granic gałki ocznej), odcinek wewnątrzoczodołowy (od gałki ocznej do kanału wzrokowego) o przebiegu esowatym, odcinek przechodzący przez kanał wzrokowy oraz odcinek wewnątrzczaszkowy (od kanału wzrokowego do skrzyżowania wzrokowego). Nerw wzrokowy jest otoczony oponami mózgowo-rdzeniowymi (twardą, pajęczynówką, miękką). Nerw wzrokowy nie ma swoistych cech nerwu obwodowego – zasadniczo jest pęczkiem istoty białej mózgowia, któremu towarzyszą komórki i włókna gleju, co więcej, pozbawiony jest neurolemy (3, 4).
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2608 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Podkliniczny niedobór wapnia i jego wpływ na wyniki rutynowych badań laboratoryjnych w różnych okresach laktacji u krów mlecznych
Obserwacje epizootiologiczne oraz wyniki badań klinicznych, anatomopatologicznych i laboratoryjnych prowadzonych w chlewniach średnio- i wielkotowarowych, w których stwierdzano nagłe zachorowania – z ostrymi objawami ze strony układu oddechowego, przede wszystkim wśród warchlaków i tuczników – wskazują, że ich przyczyną dość często bywa pleuropneumonia świń. Czynnikiem etiologicznym tej choroby są drobnoustroje Actinobacillus pleuropneumoniae (App). Cechą charakterystyczną […]
Szerzenie się, profilaktyka i terapia ważnych ekonomicznie chorób układu oddechowego świń (pleuropneumonia, mykoplazmowe zapalenie płuc)
Choroby układu oddechowego świń są ważnym problemem zdrowotnym i – w konsekwencji – ekonomicznym w chowie świń. Przyczyny wysunięcia się tej grupy chorób na czoło problemów zdrowotnych to, przede wszystkim, mająca miejsce w Europie około 30 lat temu zmiana systemu chowu świń z drobnotowarowego na średnio- i wielkotowarowy oraz potęgujący się z roku na roku […]
Wprowadzenie do stomatologii koni
Problemy stomatologiczne i wynikające z ich obecności przeszkody w prawidłowym użytkowaniu koni są jedną z częstszych przyczyn interwencji lekarzy weterynarii specjalizujących się w tej dziedzinie. Dowiedziono, że po diagnostyce kulawizn, szczepieniach, diagnostyce i leczeniu chorób układu rozrodczego, badanie przed kupnem/sprzedażą zajmuje najwięcej czasu praktykującym lekarzom weterynarii (1). Ewolucyjna droga od żyjącego we wczesnym Eocenie Hyracotherium […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]