Nadciśnienie tętnicze okiem echokardiografisty

Omówienie

Główną konsekwencją nadciśnienia tętniczego w obrębie układu sercowo-naczyniowego jest adaptacyjny przerost mięśniówki serca i naczyń. W warunkach podwyższonego ciśnienia na obwodzie lewa komora musi wygenerować wyższe ciśnienie, aby wyrzucić tę samą objętość krwi. Ten patologiczny stan określany jest przeciążeniem ciśnieniowym lub patologicznym wzrostem obciążenia następczego (afterload). Jest on najczęściej obserwowany w przypadkach nadciśnienia tętniczego oraz zwężenia aorty (co w obu przypadkach powoduje przerost ścian lewej komory) i tętnicy płucnej (powodując przerost ściany komory prawej). Warto pamiętać, że opisywane warunki nie występują w przypadku kardiomiopatii przerostowej, gdzie przerost koncentryczny jest uwarunkowany genetycznie, nie jest więc wtórny do przeciążenia ciśnieniowego.

Zgodnie z prawem Laplace’a mówiącym, że „napięcie ściany jest proporcjonalne do promienia i ciśnienia wewnątrz komory, a odwrotnie proporcjonalne do grubości ściany”, organizm w warunkach wzrostu ciśnienia wewnątrz lewej komory, by przeciwdziałać nadmiernemu napięciu jej ścian, reaguje przerostem koncentrycznym (dośrodkowym) (2). Efekt ten, jak w przypadku wielu mechanizmów kompensacyjnych, jest zjawiskiem pozytywnym dla mięśnia sercowego, jednak tylko w krótkiej perspektywie czasu. Symetryczny (obejmujący zarówno przegrodę międzykomorową, jak i ścianę wolną lewej komory), dośrodkowy przerost lewej komory powoduje regionalne niedotlenienie kardiomiocytów, wzrost ilości kolagenu (co powoduje włóknienie mięśnia sercowego) i obniżenie liczby mitochondriów w stosunku do objętości komórki.

Zmiany te mogą prowadzić ostatecznie do rozwoju przewlekłej niewydolności serca. Pogrubienie ściany komory i jej zwłóknienie powoduje większe zaburzenia w jej rozkurczu niż w skurczu, co nazywane...