Dobre życie, dobra śmierć – czyli eutanazja psów i kotów w starszym wieku

Piśmiennictwo

1. American Animal Hospital Association: AAHA senior care guidelines for dogs and cats. „Jour Am Anim Hosp Assoc”, 2005, 41, 81-91.
2. Belows J., Colitz C., Daristotle L., Ingram D.: Common physical and functional changes associated with aging in dogs. „JAVMA”, 2015, 246, 1, 67-75.
3. Bessant C.: Zaklinacz kotów. Jak rozmawiać z kotem. Galaktyka, Łódź 2004.
4. Cline J.: Examination of elderly dogs. „Kissalat Praxis”, 2010, 11, 104-107.
5. Coren S.: Jak rozmawiać z psem. Galaktyka, Łódź 2004.
6. Fortney W.D.: Implementing a successful senior/geriatric health care program for veterinarians, veterinary technicians, and office managers. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2012, 42, 823-834.
7. Gardner M.: Koniec życia. [W:] Dunbar G.M., Milner R.J., Lobetti R. (red.): Choroby przewlekłe. Galaktyka, Łódź 2019, 277-296.
8. Hutton V.E.: Animal euthanasia ‒ empathic care or empathic distress?. „Vet Rec”, 2019, 185 (15), 477-479. DOI: 10.1136/vr.l5718.
9. Hoskins J.D.: Geriatria i gerontologia psów i kotów. Galaktyka, Łódź 2004.
10. Knessi O., Hart B.L., Fine A.H., Cooper L., Patterson-Kane E., Houlihan K.E., Anthony R.: Veterinarians and Humane Endings: When is it the right time to euthanize a companion animal?. „Front Vet Sci”, 2017, 4, 45. DOI: 10.3389/fvets.2017.00045.
11. Lummis M., Marchitelli B., Shearer T.: Communication: Difficult conversation in veterinary end-of-life care. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2020, 50 (3), 607-616. DOI: 10.1016/j.cvsm.2019.12.009.
12. Madany J.: Czym jest geriatria małych zwierząt?. „Mag Wet”, 2015, 24, 219, 590-599.
13. Madany J., Wrześniewska K.: Kliniczne aspekty eutanazji psów i kotów w starszym wieku. „Mag Wet”, 2017, 26, 239, 4-12.
14. Madany J., Wrześniewska K.: Geriatria w praktyce małych zwierząt i program ochronny Senior. „Weterynaria w Praktyce”, 2020, 17, 5, 74-79.
15. Madany J., Wrześniewska K.: Odmienny obraz chorobowy u psów i kotów w starszym wieku. „Weterynaria w Praktyce”, 2020, 17, 10, 42-48.
16. Marchitelli B, Shearer T, Cook N.: Factors Contributing to the Decision to Euthanize: Diagnosis, Clinical Signs, and Triggers. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2020, 50 (3), 573-589. DOI: 10.1016/j.cvsm.2019.12.007.
17. Matte A.R., Khosa D.A., Coe J.B., Mehan M.P.: Impacts of the process and decision-making around companion animal euthanasia on veterinary wellbeing. „Vet Rec”, 2019, 185 (15), 480. DOI: 10.1136/vr.105540.
18. Meijer E.: The Good Life, the Good Death: Companion Animals and Euthanasia. „Animal Studies Journal”, 2018, 7 (1), 205-225.
19. Metzger F.L., Rebar A.H.: Clinical pathology interpretation in geriatric veterinary patients. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2012, 42, 615-629.
20. Pitteri E., Mongillo P., Adamelli S., Bonchini S., Marinelli L.: The quality of live of pet dogs owned by elderly people depends on the living context, not on the owner’s age. „Jour Vet Beh: Clinical Applications and Research”, 2014, 9, 72-77.
21. Rollin B.E.: Euthanasia, moral stress, and chronic illness in veterinary medicine. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2011, 41 (3), 651-659. DOI: 10.1016/j.cvsm. 2011.03.005.
22. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 września 2004 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt. Dz.U. 2004, nr 205, poz. 2102.
23. Shaw J.R., Lagoni L.: End-of-life communication in veterinary medicine: delivering bad news and euthanasia decision making. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2007, 37 (1), 95-108. DOI: 10.1016/j.cvsm.2006.09.010.
24. Soumyaranjan P., Panda S.K., Acharya A.P., Senapati S., Behera M., Behera S.S.: Evaluation of geriatric changes in dogs. „Vet World”, 2015, 8, 273-278.
25. Spitznagel M.B., Marchitelli B., Gardner M., Carlson M.D.: Euthanasia from the Veterinary Client’s Perspective: Psychosocial Contributors to Euthanasia Decision Making. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2020, 50 (3), 591-605. DOI: 10.1016/j.cvsm.2019.12.008.
26. Tokarczuk O.: Prawiek i inne czasy. Wyd. Literackie, Kraków 2019.
27. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. Dz.U. 1997, nr 111, poz. 724.
28. Willems A., Paepe D., Marynissen S., Smets P., Van de Maele I., Picavet P., Duchateau L., Daminet S.: Results of Screening of Apparently Healthy Senior and Geriatric Dogs. „J Vet Intern Med”, 2017, 31, 81-92.

dr hab. Jacek Madany
lek. wet. Karolina Wrześniewska
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Zwierząt
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
ul. Głęboka 30, 20-612 Lublin