Choroby towarzyszące cukrzycy
Cukrzyca (ang. diabetes mellitus, DM) to choroba metaboliczna o złożonej etiologii. Charakteryzuje się zaburzeniami gospodarki węglowodanowej wynikającymi z całkowitego lub względnego niedoboru insuliny. W warunkach fizjologicznych trzustka uwalnia insulinę w odpowiedzi na hiperglikemię, co powoduje obniżenie poziomu glukozy we krwi poprzez stymulowanie jej wychwytu przez komórki tkanek obwodowych. Wyróżniamy trzy główne rodzaje tej choroby: typ I (insulinozależny − IDDM), który najczęściej pojawia się u psów, wynika z autoimmunizacji komórek β trzustki i ich zniszczenia, co doprowadza do niedoboru insuliny; typ II (insulinoniezależny) występuje częściej u kotów, w jego przebiegu insulina jest syntezowana przez komórki trzustki, ale narządy docelowe są na nią niewrażliwe; typ III (tzw. cukrzyca wtórna) jest spotykany w przebiegu niektórych chorób endokrynologicznych, na przykład niedoczynności tarczycy, nadczynności kory nadnerczy czy też w przypadku zażywania niektórych leków (glikokortykosteroidów, progestageny) (1-3). Cukrzyca jest ciężką chorobą wiążącą się z ryzykiem wystąpienia wielu powikłań i chorób współistniejących.
Zapalenie trzustki
Podobnie jak u ludzi, u zwierząt może istnieć związek między zapaleniem trzustki a cukrzycą (1, 4). Udowodniono, że choroby te występują jednocześnie u wielu gatunków: psów, kotów, krów, koni, a nawet u lwa morskiego (1). DM może być konsekwencją zapalenia trzustki (1, 3), ale jest możliwa również sytuacja odwrotna, gdy cukrzyca doprowadza do jej zapalenia (1). Pancreatitis może być ostre (AP) lub przewlekłe (CP). AP może powodować przejściowy niedobór insuliny, podczas gdy CP jest postępującym procesem charakteryzującym się nieodwracalnymi zmianami morfologicznymi narządu, takimi jak zwłóknienie i zanik miąższu (1, 2). Podczas przewlekłego zapalenia trzustki może dochodzić do postępującej utraty komórek β wysp trzustkowych, które są odpowiedzialne za wydzielanie insuliny. Jest mało prawdopodobne, aby pojedynczy, ostry stan zapalny trzustki spowodował cukrzycę, w przeciwieństwie do sytuacji, gdy proces zapalny ma charakter przewlekły, bowiem może wtedy dochodzić do poważnego uszkodzenia tkanki wewnątrzwydzielniczej (1).
W badaniu obejmującym 80 psów z ostrym zapaleniem trzustki aż u 29 z nich rozpoznano współistniejącą cukrzycę. Z kolei w badaniach histopatologicznych wykazano, że 33% psów z cukrzycą miało objawy współistniejącego zapalenia trzustki, 6 z 18 psów miało CP, a u 5 z 18 zdiagnozowano AP (1, 4). Podobne zależności zaobserwowano u kotów: u 26 spośród 40 kotów z DM stwierdzono podwyższoną aktywność lipazy trzustkowej we krwi. Również w badaniu sekcyjnym przeprowadzonym na 37 kotach z cukrzycą 19 z nich wykazywało objawy zapalenia trzustki (1, 6). W medycynie ludzkiej wykazano, że pacjenci z cukrzycą typu II i współistniejącym CP mają zwiększone ryzyko zachorowania na raka trzustki. Mimo że nie odnotowano podobnej korelacji u psów i kotów, to warto pamiętać, że istnieje ryzyko nowotworu (1, 5).
Wykazano, że pacjenci z cukrzycą mają większe ryzyko rozwoju ostrego zapalenia trzustki ze względu na towarzyszące tej chorobie hiperglikemię i hiperlipidemię. Częstość występowania tych dwóch chorób jednocześnie u psów jest stosunkowo wysoka. Ważne jest szybkie zdiagnozowanie ostrego lub przewlekłego zapalenia trzustki u zwierząt z cukrzycą, ponieważ istnieje ryzyko okresowych zaostrzeń choroby wynikającej z rozwoju egzokrynnej niewydolności trzustki. AP lub CP w przebiegu cukrzycy może zwiększać oporność tkanek na insulinę, a także przyczynić się do rozwoju kwasicy ketonowej (DKA). Z tego powodu zalecane są okresowe badania diagnostyczne, szczególnie u pacjentów nieustabilizowanych lub gdy dochodzi do zaostrzenia choroby (1, 4). Istnieje wiele testów enzymatycznych wykrywających zapalenie trzustki. Podwyższenie poziomu lipazy i amylazy może być pomocne w diagnostyce tego schorzenia, jednak są to testy mało specyficzne. Obecnie testem z wyboru jest oznaczenie specyficznej lipazy trzustkowej (cPL u psów, fPL u kotów), które charakteryzuje się wyższą czułością (2, 7).
Nefropatia i retinopatia cukrzycowa
Powszechnie wiadomo, że cukrzyca niesie ze sobą ryzyko powikłań naczyniowych w postaci mikroangiopatii. W ich patogenezie ważną rolę odgrywa hiperglikemia, która jest głównym czynnikiem rozwoju dysfunkcji i apoptozy komórek śródbłonka naczyniowego. Dochodzi do zmian zwyrodnieniowych w naczyniach włosowatych oraz najdrobniejszych tętnic i żył, w szczególności siatkówki i nerek. Istnieje wiele dowodów na to, że dysfunkcja śródbłonka jest ściśle związana z rozwojem retinopatii i nefropatii cukrzycowej (8).
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2638 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
XXVI MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA – Zdrowa krowa – zdrowe mleko
Mamy przyjemność zaprosić Państwa do uczestnictwa w XXVI MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ „Zdrowa krowa – zdrowe mleko”, która odbędzie się w dniach 19-21 czerwca w Teatrze Zdrojowymw Polanicy-Zdroju przy ul. Parkowej 2. Facebook0Tweet0LinkedIn0
Posocznica cieląt wywołana przez E. coli. Kolisepticemia
Do organizmu nowo narodzonych cieląt patogenne szczepy E. coli mogą wnikać różnymi drogami. Najważniejszą rolę spośród nich odgrywa nabłonek jelit. Wnikanie odbywa się na drodze pinocytozy, w czasie pełnej przepuszczalności nabłonka jelit (3). Innymi drogami wniknięcia drobnoustrojów mogą być błona śluzowa nosa, jamy ustnej i gardła oraz pępek (6, 7). U zakażonych cieląt przebieg choroby […]
Rozpoznawanie ciąży u świń w warunkach terenowych
W dużych, komercyjnych fermach trzody chlewnej najprostszym sposobem identyfikacji nieciężarnych samic jest wykrywanie rui poprzez codzienny kontakt z knurem od 17. do 23. dnia po inseminacji naturalnej (kryciu, kopulacji) lub sztucznej, a następnie rozpoznawanie ciąży przy pomocy detektorów wód płodowych albo/i aparatów dopplerowskich między 28. a 45. dniem ewentualnej ciąży (1, 2, 13, 14). Ten […]
Kiedy warto zlecić rozmaz krwi u koni?
Co może wnieść mikroskopowa ocena komórek krwi w diagnostyce chorób koni? W jakich przypadkach rozmaz krwi u tego gatunku może być przydatny, a w jakich mniej? Co zrobić, żeby zmaksymalizować wartość diagnostyczną badania i jak interpretować jego wynik? Artykuł ma na celu odpowiedź na te – i kilka innych – często zadawanych pytań. Jest on […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]