Pod mikroskopem – czy warto wykonywać badania cytologiczne moczu?

Patologie – zapalenie

Stany zapalne pęcherza moczowego spowodowane infekcjami lub kamicą prowadzą do zwiększonego złuszczania komórek nabłonka przejściowego. Mogą temu towarzyszyć zmiany w morfologii komórek, takie jak zmiany przerostowe lub zwyrodnieniowe. Komórki występują wtedy w znacznie większej liczbie i tworzą mniejsze i większe skupiska. Mogą wykazywać nieznaczną lub umiarkowaną anizocytozę, anizokariozę i zmienny stosunek wielkości jądra do cytoplazmy (N:C). Do nadmiernego namnażania się komórek dochodzić może w przebiegu leczenia cyklofosfamidem. W tych przypadkach cytoplazma komórek jest zasadochłonna i często zwakuolizowana, jądra są duże, chromatyna jest siateczkowa, mogą one zawierać jąderka. Możliwe jest występowanie komórek wielojądrzastych. Na obraz krwotocznego zapalenia pęcherza moczowego nakłada się też obecność neutrofili i licznych erytrocytów. W niektórych przypadkach niemożliwe jest rozróżnienie zmian spowodowanych chemioterapią od zmian nowotworowych (7).

Przy przewlekłych zmianach mogą występować cechy metaplazji komórkowej w cytoplazmie i jądrach komórkowych, które mogą przypominać zmiany występujące w komórkach nowotworowych (ryc. 2). Stwierdzana jest niewielkiego stopnia anizocytoza komórkowa, a cytoplazma staje się lekko zasadochłonna (1, 4, 7).

Innym rodzajem komórek nabłonkowych towarzyszących stanom zapalnym układu moczowego są pochodzące z miedniczek nerkowych nabłonki ogoniaste. Występują rzadko i świadczą o odmiedniczkowym zapaleniu nerek lub kamicy miedniczek nerkowych (5).

Zapaleniom ściany pęcherza moczowego towarzyszy zazwyczaj obecność komórek zapalnych (ryc. 3). Najczęściej są to neutrofile, ale mogą być obecne inne komórki, takie jak: limfocyty, monocyty i eozynofile. Neutrofile należy ocenić pod względem ich liczby oraz morfologii. Przy infekcjach granulocyty obojętnochłonne są często zdegenerowane i mogą zawierać sfagocytowane komórki bakteryjne (ryc. 4, 5). Jądra neutrofili również pod wpływem moczu ule...