Badanie fizykochemiczne moczu

Odczyn – pH

Tradycyjna, chemiczna definicja określa pH jako ujemny logarytm dziesiętny aktywności jonów hydroniowych wyrażonych w molach na decymetr sześcienny. W praktyce zastosowanie ma skala pH, czyli skala ilościowa określająca kwasowość lub zasadowość roztworów wodnych związków chemicznych, która oparta jest na aktywności jonów hydroniowych (H3O+). Jak z tego wynika, odczyn roztworu silnie związany jest z obecnością w nim jonów wodoru. Nerki i płuca są głównymi organami regulującymi równowagę kwasowo-zasadową organizmu, z czego procesy te w płucach zachodzą tylko biernie, natomiast jedynie nerki są zdolne czynnie je stymulować. W kanalikach nerkowych dochodzi do reabsorpcji wodorowęglanów, wydzielania jonów amonowych i wymiany jonów wodoru na sodu. W moczu znajdują się również między innymi kwasy fosforowy i siarkowy oraz ich sole. Fosforany obecne w moczu odpowiedzialne są za wydalanie jonów H+ oraz syntezę wodorowęglanów i tym samym bufor fosforanowy jest najważniejszym buforem moczu.

W laboratoriach weterynaryjnych i w codziennej praktyce klinicznej do pomiaru pH używa się pasków do badania moczu, w którym jedno z okienek jest wskaźnikiem kwasowości. Na podstawie jego wybarwienia porównywanego z odpowiednią skalą można wystarczająco precyzyjnie określić odczyn moczu. Dokładnego pomiaru pH można dokonać przy pomocy pH-metru. Wyniki uzyskane z odczytu pasków i odczytu pH-metru tej samej próbki moczu mogą różnić się między sobą nawet o jedną jednostkę.

W codziennej praktyce preferuje się badanie z użyciem paska ze względu na to, że jest to metoda wystarczająco skuteczna i wiarygodna, wymagająca niewielkich nakładów finansowych, której wynik otrzymujemy szybko. Urządzenia do pomiaru pH wymagają okresowej kalibracji i wymiany elektrod pomiarowych. W schłodzonej próbce moczu odczyn pH utrzymuje się przez około 24 godziny, w moczu pozostawionym w temperaturze pokojowej może dojść do szybszego namnażania się bakterii, a te w wyniku rozkładu mocznika ...