Badanie cytologiczne psów i kotów w codziennej praktyce dermatologicznej. Cz. II – Przydatność cytodiagnostyki w przypadkach alergicznych chorób skóry

Jeśli u psa cierpiącego na AZS stwierdza się klinicznie głębokie ropne zapalenie skóry, w obrazie cytologicznym, oprócz nacieku zdegenerowanych neutrofilów, dodatkowo pojawiają się makrofagi. Widoczne makrofagi często przyjmują formę makrofagów epitelioidalnych lub komórek olbrzymich (ryc. 5, s. 46). Taki typ zapalenia określa się jako zapalenie ropno-ziarniniakowe, będące odpowiedzią organizmu na keratynę, wydostającą się na teren skóry właściwej z uszkodzonych zapalnie mieszków włosowych (1). Do pozostałych, często obserwowanych, w głębokich ropnych zapaleniach skóry elementów komórkowych należą erytrocyty, eozynofile, a w miarę przewlekłości procesu również komórki plazmatyczne, limfocyty i reaktywne fibroblasty. Co ciekawe, stosunkowo rzadko obserwuje się same bakterie.

W trakcie oceny preparatu cytologicznego uzyskanego od psa atopika można spotkać również sytuacje, kiedy obecności czynników bakteryjnych nie towarzyszy naciek zapalny. Przemawia to za zespołem nadmiernego namnażania flory bakteryjnej, a nie za rzeczywistą infekcją. W przypadku tej jednostki chorobowej liczne bakterie (głównie ziarniaki) widoczne są na obecnych w preparacie komórkach naskórka (ryc. 6, s. 46).

W przypadku powikłań drożdżakowych atopii w obrazie cytologicznym obserwuje się drożdżaki z rodzaju Malassezia. Są one wielkości 3-8 µm, przyjmują zazwyczaj charakterystyczny kształt orzeszków ziemnych (ryc. 7, s. 48) i często widoczne są na powierzchni keratynocytów. Kształt Malassezia wiąże się ze sposobem pączkowania drożdżaka oraz wzajemnym ułożeniem komórek macierzystej i potomnej. U psów najczęściej występuje gatunek M. pachydermatis, ale zdarzają się również inne, np. M sympodialis. Interesujący jest fakt, że drożdżakom nie towarzyszy najczęściej naciek neutrofilowy, a obecność granulocytów obojętnochłonnych w tym przypadku może sugerować współistniejącą infekcję bakteryjną.

Ponieważ drożdżaki zazwyczaj wywołują powstanie zmian silnie łojotokowych, można (lecz nie trze...