Znaczenie włóknienia w chorobach serca u psów i kotów

U ludzi dysfunkcja rozkurczowa obecnie nazywana jest niewydolnością serca z zachowaną frakcją wyrzutową (HFpEF, ang. heart failure with preserved ejection fraction). Badania wykazały, że występuje u ludzi znacznie częściej, niż się spodziewano. Jej najczęstszą przyczyną są procesy starzenia, dlatego czynność rozkurczowa serca pogarsza się z wiekiem. U ludzi młodszych HFpEF jest zazwyczaj powodowana nadciśnieniem i chorobą zastawki aortalnej. Problem HFpEF badano eksperymentalnie na modelach zwierzęcych. Najprostszym sposobem wywołania HFpEF jest sprowokowanie przerostu komór lub obserwacja zwierząt, u których z powodu choroby doszło do przerostu serca. Wykazano, że głównym czynnikiem odpowiedzialnym za przerost jest aktywacja i proliferacja nieprawidłowego fenotypu fibroblastów, który jest odporny na apoptozę, degraduje normalną macierz i zastępuje ją strukturą o zwiększonej ilości włókien kolagenowych. Proliferacja i ekspansja tych nieprawidłowych populacji fibroblastów w HFpEF przyczynia się do postępu choroby. Bardzo ciekawe było spostrzeżenie, że sekwencja zmian na poziomie komórkowym wykazuje wielkie podobieństwo do tych, które są obserwowane w chorobie nowotworowej (22). Jak się okazało, w sercu występują nie tylko komórki robocze mięśniowe, fibrocyty budujące szkielet i komórki budujące naczynia wieńcowe, ale jest to struktura o wiele bardziej złożona.

W organizmie tylko w mięśniu sercowym i ścianie naczyniowej fibroblasty mogą ulegać „odmłodnieniu”, tj. zmienić swój fenotyp w kierunku miofibroblastu pod wpływem tkankowych czynników wzrostu takich jak: α-FGF, β-FGF, PDGF, TGF-β1, TGF-β2. W ich sarkoplazmie pojawiają się miofilameny aktyny i komórka nabiera zdolności do aktywnego pełzania. Właściwości te są szczególnie przydatne w procesie gojenia miejsc mocno uszkodzonych, np. martwicy pozawałowej i uelastycznienia blizny. Miofibroblasty powodują zmniejszenie podatności na bierne rozciąganie. Proces ratowania serca przez tworzenie odpornej na obciąże...