Cewnikowanie pęcherza moczowego u psów i kotów
Samce
Zwierzę do cewnikowania pęcherza moczowego powinno być ułożone w pozycji grzbietowej lub bocznej. Jeżeli utrzymanie zwierzęcia w takiej pozycji nie jest możliwe, należy je poddać premedykacji. Po założeniu jałowych rękawiczek przystępujemy do wynicowania prącia. U psów polega ono na zsunięciu napletka w stronę doogonową przy jednoczesnym delikatnym wypychaniu prącia od strony jego podstawy. Następnie przytrzymujemy prącie u jego nasady. U kocurów jest to trudniejsze ze względu na dużo mniejsze rozmiary prącia. U tych zwierząt po zsunięciu napletka i wynicowaniu prącia należy je dodatkowo odciągnąć w kierunku doogonowym, by w ten sposób wyprostować zagięcie cewki moczowej, które uniemożliwiałoby wprowadzenie cewnika, i – podobnie jak u psa – przytrzymać u jego podstawy.
Kolejnym etapem jest oczyszczenie prącia preparatem antyseptycznym i spłukanie go jałowym płynem fizjologicznym. Następnie koniec cewnika posmarowany środkiem poślizgowym i znieczulającym należy wprowadzić przez zewnętrzne ujście cewki moczowej i delikatnym, ale zdecydowanym ruchem wprowadzić głębiej, aż do pęcherza moczowego. W czasie wprowadzania cewnika w przypadku napotkania oporu możemy go delikatnie obracać lub cofać; niekiedy pomocne jest także podanie niewielkiej ilości jałowego płynu fizjologicznego. Gdy cewnik znajdzie się w pęcherzu moczowym, powinien z niego zacząć wypływać mocz. W niektórych przypadkach mocz odciągamy strzykawką, jednak należy robić to ostrożnie, aby nie zassać błony śluzowej pęcherza moczowego i nie doprowadzić do jej uszkodzenia. Próbka moczu do badania powinna mieć objętość 5-6 mililitrów, należy ją pobrać do sterylnego, przygotowanego wcześniej, pojemniczka (2-4).
Samice
Cewnikowanie samic jest zabiegiem trudniejszym i wymaga od osoby wykonującej pewnego doświadczenia. Konieczna jest także znajomość anatomii narządu rodnego suki i kotek, ponieważ warunkuje to prawidłowe wprowadzenie wziernika i odnalezienie zewnętrznego ujścia cewki moczowej.
Układ moczowo-płciowy suk rozpoczyna się przedsionkiem pochwy, do którego wejście otoczone jest wargami sromowymi. Dobrzusznie, w fałdzie błony śluzowej, zaraz za sromem, znajduje się łechtaczka. Należy pamiętać, aby w czasie kateteryzacji nie podrażnić jej cewnikiem, gdyż jest to bolesne dla zwierzęcia.
Przedsionek pochwy u suk przebiega pod kątem 60% w kierunku dogrzbietowo-doczaszkowym. Za przedsionkiem pochwy zlokalizowana jest pochwa właściwa, natomiast w miejscu ich połączenia, na dobrzusznej stronie, umiejscowiony jest wzgórek, na którym znajduje się zewnętrzne ujście cewki moczowej (2-4).
Przed przystąpieniem do kateteryzacji sukę należy ułożyć w pozycji mostkowej z tylnymi kończynami zwieszonymi poza krawędź stołu zabiegowego. Zabieg można także wykonywać w ułożeniu bocznym lub w pozycji stojącej. Kolejnym krokiem jest przemycie zewnętrznych narządów płciowych środkiem antyseptycznym i spłukanie ich jałowym płynem fizjologicznym. Następnie sterylny, posmarowany żelem z lidokainą rozwieracz wprowadzamy do przedsionka pochwy w okolicy górnego spojenia warg sromowych, kierując go dogrzbietowo i dogłowowo, zgodnie z przebiegiem narządu rodnego. Następnie rozchylamy ramiona rozwieracza, uwidaczniając wnętrze przedsionka pochwy. Na dobrzusznej ścianie, w miejscu połączenia przedsionka z pochwą właściwą, widoczne są wzgórek i zewnętrzne ujście cewki moczowej. Sterylny cewnik, wcześniej pokryty substancją poślizgową, wprowadzamy przez ujście cewki moczowej do pęcherza moczowego. Podobnie jak u samców, gdy cewnik znajdzie się w pęcherzu moczowym, powinien z niego zacząć wypływać mocz (2-4).
U samic psów dużych ras możliwe jest cewnikowanie „na ślepo”, tzw. metodą „po palcu”. Przygotowanie i ułożenie suki do zabiegu wygląda tak, jak w przypadku cewnikowania z użyciem rozwieracza. Przed przystąpieniem do cewnikowania należy założyć sterylne rękawiczki, a palec wskazujący nasmarować substancją poślizgową. Następnie wprowadzamy go do przedsionka pochwy suki i wyszukujemy wzgórka, na którym znajduje się zewnętrzne ujście cewki moczowej. Po włożeniu cewnika do przedsionka pochwy prowadzimy go pod palcem, aż do wejścia do zewnętrznego ujścia cewki moczowej, a następnie przez cewkę moczową do pęcherza moczowego. Kotki cewnikujemy podobnie jak suki (2-4). Po cewnikowaniu kateter należy usunąć z dróg moczowych przez jego delikatne pociągnięcie.
Próbki pobrane w czasie cewnikowania powinny zostać przekazane w ciągu godziny do dalszych badań, takich jak: badanie ogólne moczu, badanie cytologiczne. Należy pamiętać, że najwłaściwszą drogą pobrania moczu do badania mikrobiologicznego jest wspomniana wcześniej cystocenteza, gdyż w czasie wprowadzania kateteru przez cewkę moczową można wprowadzić bakterie do pęcherza moczowego, a przez to uzyskać zafałszowane wyniki badań. W przypadku gdy cystocenteza nie jest możliwa do wykonania, próbkę moczu do badania mikrobiologicznego należy pobrać ze środkowej frakcji moczu (2-4).
Cewnikowanie pęcherza moczowego jest rutynowym zabiegiem w codziennej praktyce lekarsko-weterynaryjnej. Dla bezpieczeństwa i komfortu zwierzęcia należy je przeprowadzać delikatnie i bez zbędnego pośpiechu, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i aseptyki. Ostrożność i doświadczenie osoby wykonującej cewnikowanie pęcherza moczowego gwarantują prawidłowe wykonanie zabiegu oraz satysfakcjonujące efekty diagnostyczne i terapeutyczne.
Mogą zainteresować Cię również
Znajdź swoją kategorię
2638 praktycznych artykułów - 324 ekspertów - 22 kategorii tematycznych
Weterynaria w Terenie
XXVI MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA – Zdrowa krowa – zdrowe mleko
Mamy przyjemność zaprosić Państwa do uczestnictwa w XXVI MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ „Zdrowa krowa – zdrowe mleko”, która odbędzie się w dniach 19-21 czerwca w Teatrze Zdrojowymw Polanicy-Zdroju przy ul. Parkowej 2. Facebook0Tweet0LinkedIn0
Posocznica cieląt wywołana przez E. coli. Kolisepticemia
Do organizmu nowo narodzonych cieląt patogenne szczepy E. coli mogą wnikać różnymi drogami. Najważniejszą rolę spośród nich odgrywa nabłonek jelit. Wnikanie odbywa się na drodze pinocytozy, w czasie pełnej przepuszczalności nabłonka jelit (3). Innymi drogami wniknięcia drobnoustrojów mogą być błona śluzowa nosa, jamy ustnej i gardła oraz pępek (6, 7). U zakażonych cieląt przebieg choroby […]
Rozpoznawanie ciąży u świń w warunkach terenowych
W dużych, komercyjnych fermach trzody chlewnej najprostszym sposobem identyfikacji nieciężarnych samic jest wykrywanie rui poprzez codzienny kontakt z knurem od 17. do 23. dnia po inseminacji naturalnej (kryciu, kopulacji) lub sztucznej, a następnie rozpoznawanie ciąży przy pomocy detektorów wód płodowych albo/i aparatów dopplerowskich między 28. a 45. dniem ewentualnej ciąży (1, 2, 13, 14). Ten […]
Kiedy warto zlecić rozmaz krwi u koni?
Co może wnieść mikroskopowa ocena komórek krwi w diagnostyce chorób koni? W jakich przypadkach rozmaz krwi u tego gatunku może być przydatny, a w jakich mniej? Co zrobić, żeby zmaksymalizować wartość diagnostyczną badania i jak interpretować jego wynik? Artykuł ma na celu odpowiedź na te – i kilka innych – często zadawanych pytań. Jest on […]
Wskazówki na wypadek widocznego niepowodzenia terapii antybiotykowej. Kryteria skutecznej terapii oraz kluczowe pytania jako 5 kroków drzewa analitycznego
Czynniki powiązane z użyciem antybiotyku w terapii: Czy wybór antybiotyku opierał się na badaniach klinicznych i dodatkowych (diagnoza, antybiogram)? Sprawdź odpowiedź na pytanie 3. Farmakokinetyka/farmakodynamika wybranego antybiotyku? Koncentracja i czas działania antybiotyku w zakażonej tkance a efektywność w stosunku do czynnika bakteryjnego wywołującego chorobę (spektrum działania antybiotyku, wrażliwość z antybiogramu – odpowiedzi na pytanie 3.). […]
Czarno na białym – mastitis okiem praktyka – rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim
Rozmowa z dr. n. wet. Sebastianem Smulskim, pracownikiem Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalistą w dziedzinie profilaktyki i leczenia mastitis u krów, który w swoich badaniach zgłębia tematykę zapalenia gruczołu mlekowego u bydła, zarówno w aspekcie naukowym, jak i praktycznym. Większość zapaleń gruczołu mlekowego ma etiologię bakteryjną. Dlaczego, pomimo rozwoju mikrobiologii, medycyny weterynaryjnej i prowadzonych badań, […]
XVIII FORUM ZOOTECHNICZNO-WETERYNARYJNE: NOWE HORYZONTY W ROZRODZIE ZWIERZĄT
Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu w dniach 18-19 kwietnia br. odbyło się XVIII Forum Zootechniczno-Weterynaryjne pod hasłem „Rozród zwierząt w dobie selekcji genomowej”. To wydarzenie zgromadziło liczne grono lekarzy weterynarii oraz hodowców, by omówić najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli i rozrodu zwierząt. Organizacja Forum była wspólnym przedsięwzięciem Poznańskiego Koła Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, Wielkopolskiego Oddziału Polskiego […]