Antykoncepcja u małych zwierząt. Część I. Metody chirurgiczne stosowane u samców

Antykoncepcja w odniesieniu do małych zwierząt (psy, koty) ma wielokierunkowe uwarunkowania. Zależą one przede wszystkim od przeznaczenia zwierząt, ale także od lokalnych możliwości, upodobań, a także czynników zewnętrznych, jak np. oferta rynku farmaceutycznego. Jedną z grup są zwierzęta domowe nieprzeznaczone do hodowli, pełniące wobec człowieka funkcje albo wyłącznie towarzyszące, albo też użytkowe, jako np.: przewodnicy, psy myśliwskie, służbowe lub sportowe. Ponieważ normalna aktywność reprodukcyjna tych zwierząt bywa uciążliwa dla właściciela i otoczenia, jak też może ograniczać użytkowanie, proponuje się w tym przypadku antykoncepcję trwałą. Podobnie ma się rzecz w odniesieniu do zwierząt bezpańskich, których niekontrolowane rozmnażanie jest społecznie niepożądane, a w obrębie gatunku przyczynia się do szerzenia chorób przenoszonych drogą płciową, jak np. bruceloza czy guz weneryczny Stickera. Dokonuje się trwałej sterylizacji takich zwierząt, w szczególności w schroniskach, po czym są one poddawane adopcji, ale niekiedy powracają do środowiska. Kolejną grupę stanowią zwierzęta przeznaczone do rozmnażania. W ich przypadku nieraz podejmuje się postępowanie antykoncepcyjne czasowe i maksymalnie bezpieczne dla zachowania płodności.

Trwała antykoncepcja u samców polega na nieodwracalnym wyeliminowaniu płodności, co w warunkach europejskich uzyskuje się zwykle metodami chirurgicznymi.

Kastracja

Gonadektomia jest najbardziej rozpowszechnioną formą antykoncepcji samców małych zwierząt. Polega na chirurgicznym obustronnym usunięciu jąder (orchiectomia) wraz z najądrzem i częścią powrózka nasiennego. Niekiedy jest to metoda leczenia chorób samych gonad lub chorób zależnych od testosteronu, zaś efekt antykoncepcyjny jest drugoplanowy. Termin kastracji jest uwarunkowany możliwościami i celami oraz preferencjami lekarza i właściciela. Gonadektomia zwierząt niedojrzałych płciowo może być podyktowana między innymi dążeniem do ich wczesnej adopcji. Możliwe je...